ولایت در این حدیث، حکومت و امامت، یا جانشینی پیامبر صلی الله علیه و الهنیست، بلکه مقصود دوستی و یاری است. در جواب و با تمسک به قاعده سیاق صدر و ذیل گفته شده که پیامبر صلی الله علیه و اله در همین خطبه، پیش از بیان این جمله فرموده است:
۰.ا لست اولی بالمؤمنین من انفسهم و اموالهم؛
۰.آیا من نسبت به جان و مال مؤمنین از آنان اولی به تصرّف نیستم؟
و مسلمانان، همگی پاسخ آری دادند. این سخن پیامبر صلی الله علیه و اله ناظر به این آیه شریفه است:
۰.«النَّبِیُّ أَوْلی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ»؛۱
۰.پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاتر است.
مشخص است ولایت در گفتار پیامبر صلی الله علیه و اله و آیه مزبور به معنای ولایت در تصرف؛ یعنی همان حاکمیت علی الاطلاق است و منظور پیامبر صلی الله علیه و اله آن است که هر کس من نسبت به او ولایت در تصرف دارم، علی علیه السلام نیز نسبت به او ولایت در تصرف دارد.۲
2. امام باقر علیه السلام نقل شده است:
۰.مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لِیُبَاهِیَ بِهِ الْعُلَمَاءَ أَوْ یُمَارِیَ بِهِ السُّفَهَاءَ أَوْ یَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَیْهِ فَلْیَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ إِنَّ الرِّئَاسَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا لِأَهْلِهَا؛۳
۰.کسی که به کسب دانش بپردازد تا به وسیله آن بر دانشمندان فخر فروشد، یا با نادانان به جدال پردازد، یا توجه مردم را به خود جلب کند، اهل دوزخ است؛ زیرا ریاست تنها سزاوار کسانی است که لیاقت و شایستگی آن را داشته باشند.
گفته شده که مراد از «یَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النّاسِ» آن است که فرد طالب علم، هدفش آن است که با تحصیل علم به ریاست برسد با آن که شایستگی علمی و عملی آن را ندارد.۴ این تفسیر از استدلال امام در ذیل روایت برداشت شده که می‌فرماید:
۰.اِنَّ الرِّئاسَةَ لا تَصْلُحُ اِلّا لِاَهْلِها.۵
3. از پیامبر صلی الله علیه و اله نقل شده است:
1.. سوره احزاب، آیه ۶.
2.. برای تفصیل بیشتر ر.ک: فیض القدیر فیما یتعلق بحدیث الغدیر، ص۲۲۰ - ۲۲۳.
3.. الکافی، ج۱، ص۱۱۴؛ دعائم الاسلام، ج۱، ص۹۸؛ اعلام الدین، ص۹۰؛ منیة المرید، ص۱۳۸.
4.. الوافی، ج۱، ص۲۱۴.
5.. همان.
