سیاق لغوی؛ مفهوم و کارکرد آن در فهم حدیث - صفحه 20

3. سیاق لغوی، به قرینه‌های لفظی و سیاق غیرلغوی، به قرینه‌های غیرلفظی کلام می‌پردازد و به دلیل ارتباط تنگاتنگ این دو سیاق با هم‌دیگر، باید در کنار هم و به شکلی تلفیقی مطالعه شوند و تکیه صرف، بر هر یک از آنها معنای ناقصی را می‌رساند. هم‌چنین، تلفیق این دو سیاق، سیاقی به نام سیاقی دلالتی را تشکیل می‌دهد که مخاطب را به «معنای اصلی» متن رهنمون می‌سازد.

4. در این تحقیق، سیاق لغوی و غیر لغوی، به سیاق‌های جزئی‌تر _ که شامل سیاق آوایی، صرفی و معجمی است _ تقسیم می‌شود.

5. محدّثان از سیاق در کشف معنا، شناخت انواع علل و موانع فهم حدیث، حذف، اصلاح و تنقیح احادیث آسیب دیده بهره جسته‌اند.

6. یکی از مهم‌ترین نتایج این تحقیق، این مسأله است که در آثار دانشمندان اسلامی، از سیاق لغوی به «مقال یا قرینه‌های مقالی» و از سیاق غیر لغوی به «حال و مقام یا قرینه‌های حالی و مقامی» تعبیر شده است و اکثریث قریب به اتفاق دانشمندان و از جمله‌ محدثان بر این باورند که سیاق تنها بر «قرینه‌های لفظی» اطلاق می‌شود و قرینه‌های حالی و مقامی، با این که در فهم «معنای لغوی» استفاده می‌گردند، خارج از مدلول سیاق معرفی می‌شوند.

کتابنامه

_ الاتقان فی علوم القرآن، جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، تحقیق: سعید المندوب، بیروت: دار الفکر، بی‌تا.

_ الاخبار الدخیلة، محمد تقی شوشتری، تهران: مکتبة الصدوق، 1359ش.

_ الارشاد، محمد بن محمد مفید، تحقیق: مؤسسة آل البیت علیهم السّلام لتحقیق التراث، بیروت: دار المفید للطباعة و النشر و التوزیع، دوم، 1414ق.

_ الاستبصار، محمد بن حسن طوسی، تحقیق: حسن خرسان و محمد آخوندی، قم: دار الکتب الاسلامیة، بی‌تا.

_ آسیب شناخت حدیث، عبدالهادی مسعودی، قم: زائر، اول، 1389ش.

_ اصول النظریة السیاقیة الحدیثة عند علماء العرب و دور هذه النظریة فی التوصل الی المعنی، محمد سالم صالح، جده: کلیة المعلمین.

_ اصول و قواعد فقه الحدیث، محمد حسن ربانی، قم: بوستان کتاب، اول، 1383ش.

_ الإقبال بالأعمال الحسنة، علی بن موسی بن طاووس، تحقیق: جواد، قیومی اصفهانی، قم:

صفحه از 24