۰.فَاعْمَلْ عَمَلَ رَجُلٍ لَیْسَ یَأْمُلُ‏ مِنَ الْأَیَّامِ إِلَّا یَوْمَهُ الَّذِی أَصْبَحَ فِیهِ وَ لَیْلَتَه.^۱

ج. در امل، فرد تلاشی برای دست‌یابی به موضوع نمی‌کند، بر خلاف رجا که در آن تلاش و پیگیری وجود دارد. راوی می‌گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم:

۰.قَوْمٌ یَعْمَلُونَ بِالْمَعَاصِی وَ یَقُولُونَ نَرْجُو فَلَا یَزَالُونَ کَذَلِکَ حَتی یَأْتِیَهُمُ الْمَوْتُ.

امام صادق علیه السلام در جواب فرمود:

۰.هَؤُلَاءِ قَوْمٌ یَتَرَجَّحُونَ‏ فِی الْأَمَانِیِ‏ کَذَبُوا لَیْسُوا بِرَاجِینَ إِنَّ مَنْ رَجَا شَیْئاً طَلَبَهُ.^۲

مؤید این مطلب، روایاتی است که «أمل» را عامل غفلت و فراموشی از «عمل» می‌داند:

۰.عن علیٍّ علیه السلام: أَنْتُمْ فِی مَهَلٍ مِنْ وَرَائِهِ أَجَلٌ وَ مَعَکُمْ امل‏ یَعْتَرِضُ دُونَ الْعَمَلِ.^۳

۰.عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیه السلام فی دعاء ختمة القرآن‏‏: اللَّهُم... وَ تَقْفُو بِنَا آثَارَ الَّذِینَ اسْتَضَاءُوا بِنُورِهِ وَ لَمْ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ‏ عَنِ الْعَمَلِ.^۴

۰.عن علیٍّ علیه السلام: مَا أَطَالَ الْعَبْدُ الْأَمَلَ‏ إِلَّا أَنْسَاهُ الْعَمَل.^۵

اگر چه منظور از عمل در این روایات، اعمال برای هدف متعالی است، اما طبق مطالب قبلی به نظر می‌رسد فرد در صورت تلاش برای دست‌یابی به آرزو، وارد میدان رجا شده و از صرف آرزو خارج شده است. در واقع، طبق آن‌چه در نکته بعد خواهد آمد، وارد شدن به یک دنیای به دور از واقعیت نه تنها از اعمال متعالی، بلکه فرد را از هر تلاش دیگری برای دست‌یابی به اهداف دنیوی نیز باز می‌دارد. این تأثیری است که امل بر «بُعد رفتاری» می‌گذارد.

د. گرایش‌ها و رغبت‌های برخاسته از امل می‌تواند در روان آدمی تثبیت شده، به‌گونه‌ای که به یک صفت روانی پایدار تبدیل گردد. از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

۰.مَنْ تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِالدُّنْیَا تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِثَلَاثِ خِصَالٍ هَمٍّ لَا یَفْنی، وَ امل لَا یُدْرَکُ وَ رَجَاءٍ لَا یُنَالُ.^۶