به شرط معیارهایی، مورد اجابت قرار گیرد:

۰.مَنْ تَمَنی‏ شَیْئاً وَ هُوَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رِضًی لَمْ یَخْرُجْ مِنَ الدُّنْیَا حَتی یُعْطَاه.^۱

مهم، این است که روشن شود؛ چرا دین اسلام نگاه دوگانه به این مفهوم دارد؟ و ملاک و معیار دنیوی شدن یا به افراط کشانده شدن امل چیست؟

ملاک اجتناب یا روی‌کرد در امل

روان آدمیان تشکیل شده از امیال، گرایش‌ها و شناخت‌های مختلف و متنوعی است که به زندگی آنها معنا و نیرو می‌بخشد. انسان گاه در گذشته، گاه حال و گاه در زمان آینده سیر می‌کند. او گاهی به داشته‌های موجود خرسند است و گاه از تصورِ خیالی نداشته‌هایی در آینده دور و نزدیک لذت می‌برد و به‌ واسطه این قدرت خیال، سیر در زمان را تجربه کرده و گاهی بر اساس آن، تصمیم‌های مهم زندگی را رقم می‌زند. شاید همین گرایش شدید انسان نسبت به وقوع امر خوشایند در آینده و به انتظار نشستن زمانی که هنوز به وقوع نپیوسته و نقش آن در مقابله با استرس و شکل گیری هویت و شخصیت باشد که «مسأله» اصلی آموزه امل و آرزو را در دین اسلام مدلّل می‌‌سازد.

آری، دین مبین اسلام همواره مراقب وجه سلامت‌گونه و کمال‌گرایانه آدمی در نوع، جهت و شدت امیال و هیجانات است. از این رو، در طی آموزه‌هایی به تبیین این موضوع پرداخته تا افراد بتوانند از این موهبت به‌گونه‌ای استفاده نمایند که نه تنها دچار خسران نشده؛ که به رشد و بالندگی‌های روانی و معنوی دست یابند.

حال باید از خود سؤال کرد که چرا میل به امر خوشایند در آینده گاه مورد نکوهش آموزه‌های اسلامی قرار می‌گیرد و اساساً چه عاملی باعث می‌شود تا این میل از زمره امل‌های اجتنابی(نکوهیده) قرار ‌گیرد؟

جهل: ملاک اجتناب از امل

با توجه به کثرت آیات و روایات در نکوهش امل،^۲ می‌توان گفت که گویا خاصیت امل این است که به افراط کشانده ‌شود. در روایات به طور مرتب، افراد را از این که امل، آنها را مشغول خود ساخته و آنها را به امور بی ارزش سوق دهد