حقیقت ندارد۱ لغت‌شناسان دیگر نیز از تمنّی به « الکَذِب: دروغ» یاد کرده‌اند.۲
البته این امر غیر حقیقی و معدومِ مورد تصور و میل، لزوماً ذاتی نیست، بلکه می‌تواند حادث شده باشد. از این رو، صاحب فروق فی اللغه مدعی است که تمنّی حالتی در نفس است که هنگام از بین رفتن شرایط انجام کارِ سودمند، خواه در گذشته یا در آینده، برای فرد ایجاد می‌شود.۳
و در تفاوت بین تمنی و ترجّی، تهاونی می‌گوید فرق این دو در این است که در ترجّی امکان موضوعِ مورد رجا شرط است؛ بر خلاف تمنّی که نه تنها امکان موضوع مورد تمنّا شرط نبوده،۴ بلکه در صورت علم به عدم امکان نیز این حالت می‌تواند حاصل شود.۵
جمع‌بندی نظریات لغویین
در جمع‌بندی نگاه اهل لغت و با در نظر گرفتن سه نگاه شناختی، عاطفی، و رفتاری به این مفهوم، می‌توان تمنّی را این‌گونه تعریف نمود:
۰.تصور موضوع مورد علاقه‌ای که یا از ابتدا معدوم بوده و یا بعداً معدوم شده، ولی فرد نسبت به آن تعلق خاطر پیدا نموده؛ به گونه‌ای که ممکن است این میل در کلام او نیز نمایان گردد.
در پی این تعریف، می‌توان گفت موضوع مورد علاقه‌ای که دارای چنین ویژگی‌هایی باشد، منیه یا أمنیه قلمداد می‌شود.
حال، در مقایسه مفهوم امل و مُنیه باید گفت هر دو مفهوم مشتمل بر یک میل و علاقه نسبت به یک امر خوشایند هستند؛ اما حوزه منیه از دو جهت گسترده‌تر از حوزه امل است: یکی از جهت زمانی؛ چرا که امل مربوط به موضوعات آینده بوده، امّا منیه به امور گذشته نیز تعلق می‌گیرد و دیگری از جهت امکان موضوع مورد علاقه که در امل فقط اسباب دست‌یابی به آن فراهم نبوده، اما در منیه ممکن است موضوع مورد علاقه از امور معدوم بوده و دست‌یابی به آن محال باشد. البته تصور موضوعِ مورد علاقه نیز در مُنیه پر رنگ‌تر از امل است. علاوه بر
1.. مفردات ألفاظ القرآن، ص۷۷۹.
2.. لسان العرب، ج۱۵، ص۲۹۵؛ تاج العروس، ج۲۰، ص۲۰۲.
3.. الفروق فی اللغه، ص۱۱۶.
4.. کشاف اصطلاحات الفنون، ج۱، ص۴۱۵.
5.. همان، ج۱، ص۵۰۹.
