أمل (آرزو) یک سازه روان‌شناختی است که نقش آن در نوع شخصیت، هویت‌یابی، پیشرفت و مقابله با تنش‌ها در روان‌شناسی بررسی شده است؛ اما کمتر به تبیین ماهیت خودِ این سازه و نحوه عمل‌کرد آن پرداخته شده است.
مقاله با روش توصیفی _ تحلیلی، با هدف تبیین ماهیت سازه مذکور و نحوه عمل‌کرد آن، ابتدا بر اساس منابع اسلامی، به مفهوم شناسی امل و تبیین روان شناختی آن پرداخته، سپس در قالب یک مدل نظری در پی کشف مؤلفه‌های به هم مرتبط سازه امل و تبیین مکانیزم عمل‌کردی آن برآمده است.
یافته‌ها حکایت از آن دارد که مدل عمل‌کردی امل از دو فرآیند در هم تنیده روی‌کردیِ عقل‌مدار و اجتنابیِ جهل‌مدار تشکیل شده است که بسته به نوع فعال بودن هر یک از دو حلقه مذکور، فرد به یکی از سه فرآیند «بسط امل»، «قصر امل» و یا «طول امل» روی خواهد آورد.
