معناکاوی روایت‌های «جنگ تأویل» - صفحه 27

هُوَ؟ فَقَالَ: خَاصِفُ النَّعْلِ. یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِین‏؛۱

۰.کسی از میان شما پس از من، برای تأویل می‌جنگد، به همان‌سان که من برای تنزیل جنگیدم. از ایشان پرسیده شد: او کیست؟ فرمود: پینه‌دوز آن کفش؛ یعنی امیرالمؤمنین.

ساختار افعال در کتاب الکافی، ماضی + مضارع است. احتمال دارد عبارت «یعنی امیرالمؤمنین» از سوی راوی در پایان خبر افزوده شده باشد. ابن شعبه حرّانی (قرن 4) از امام باقر علیه السلام همان روایت الکافی را در ذکر انواع شمشیر و کارکرد آنها در سبب نزول آیه «و ان طائفتان من المؤمنین...» نقل کرده است.۲ ابن عقده (م332ق) شبیه خبر کلینی را روایت کرده است.‏۳ قاضی نعمان (م363ق) نیز، با اندکی تفاوت در تعبیر، آورده است:

۰.إنَّ منکُم مَن یُقاتِلُ عَلَی تَأویلِ هذا القُرآنِ، کَما قاتَلتُ عَلَی تَنزیلِهِ.۴

ابن اشعث (قرن 4)۵ و شیخ صدوق۶ هم خبر را این گونه آورده‌اند:

۰.وَ أَنَا صَاحِبُ التَّنْزِیلِ وَ أَنْتَ صَاحِبُ‏ التَّأْوِیل.‏۷

همو در احتجاج‌های امیرالمؤمنین این عبارت را نیز از قول امام آورده که:

۰.فأنشدک بالله أنا الذی بشَّرَنی رَسُولُ اللهِ بقِتالِ الناکثینَ وَ القاسطینَ وَ المارقینَ عَلَی تَأویلِ القُرآنِ أم أنتَ؟۸

در نقل‌هایی هم، خطاب به امام علی گفته شده است:

۰.یا علی! إنَّکَ تُقاتِلُ عَلَی تَأویلِ القُرآنِ، کَما قاتَلتُ عَلَی تَنزیلِهِ.۹

صاحب کتاب کفایة الاثر (قرن 4) آن را در باره امام علی علیه السلام۱۰ و نیز در باره امام زمان علیه السلام نقل کرده که با ظهورش برای تأویل می‌جنگد:

1.. الکافی، ج۵، ص۱۲.

2.. تحف العقول، ص۲۹۰.

3.. فضائل امیرالمؤمنین(، ص۳۶۸.

4.. شرح الاخبار، ج۱، ص۳۳۷.

5.. الاشعثیات، ص۱۹۸.

6.. الخصال، ج۱، ص۲۷۵ و ۲۷۶.

7.. الامالی (صدوق)، ص۳۳۲.

8.. الخصال، ص۵۵۱.

9.. المسترشد، ص۴۲۹.

10.. کفایة الاثر فی النص علی أئمة الاثنی عشر، ص۷۶، ۸۸، ۱۱۷ و ۱۳۵.

صفحه از 51