آیاتش از طرف خدا بر پیامبر صلی الله علیه و اله نازل شده و پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله این مجموعه کامل را بر امام علی علیه السلام املا نموده و آن حضرت جمعآوری و حفظ نموده است.
2 - 3 - 3. روایاتی که در آنها تفسیر آیهای از آیات قرآن توسط پیامبر صلی الله علیه و اله از جبرئیل علیه السلام سؤال شده و آن فرشته بزرگوار تفسیر آن را از طرف باریتعالی برای آن حضرت آورده است.۱
و در مواردی نیز پیامبر صلی الله علیه و اله از جبرئیل در باره تفسیر مفاهیم و واژههایی که در برخی آیات آمده، سؤال نموده است.۲
3 - 3 - 3. روایاتی که در آنها جبرئیل مطلبی غیر از قرآن و تفسیر آن بر پیامبر صلی الله علیه و اله فرود آورده است.
این امور مختلفاند و در احادیث بسیاری در منابع حدیثی شیعه و سنی آمده است؛ از جمله میتوان اشاره کرد به احکام شرعی مانند نمازهای پنجگانه،۳ اوقات نماز،۴ وقت و کیفیت نماز جمعه،۵ نهی از زیور منزل به تماثیل،۶ جواب سلام در نماز،۷ سوگند خوردن،۸ تلبیه با صدای بلند،۹ نهی از برخی مشاغل،۱۰ در آوردن کفش هنگام ورود به مسجد۱۱ و انجام مناسک حج و عمره،۱۲ امور اعتقادی مانند ولایت اهل بیت علیهم السّلام،۱۳
1.. برای ملاحظه نمونههایی از احادیث، ر.ک: بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۳۵، ح۹؛ همان، ج۶۵، ص۵۷، ح۱۰۴؛ فقه القرآن، ج۱، ص۲۴۷ - ۲۴۸؛ تفسیر الثعلبی، ج۴، ص۳۱۸ ؛ عوالی اللئالی، ج۲، ص۱۳۷ - ۱۳۸؛ الاحتجاج، ج۱، ص۶۶ - ۷۱.
2.. برای ملاحظه مواردی از این قبیل، ر.ک: الأمالی (مفید)، ص۲۶۷؛ علل الشرائع، ص۵۵۰، ح۵؛ شرح أصول الکافی، ج۱، ص۲۱۹، ۲۲۰ و ج۱۲، ص۲۴۳ و ج۸، ص۱۸۵، ح۲۱۳؛ معانی الأخبار، ص۲۶۰ – ۲۶۱، ح۱؛ بحار الأنوار، ج۶۶، ص۱۳۹.
3.. ر.ک: کتاب من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۹۹؛ الامالی (صدوق)، ص۵۴۳؛ التوحید، ص ۲۱، ص۱۷۶؛ علل الشرایع، ج۱، ص۱۳۲.
4.. ر.ک: تهذیب الاحکام، ج۲، ص۲۵۲ – ۲۵۴؛ الاستبصار، ج۱، ص۲۵۷ و ۲۵۸؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۱۹۵.
5.. ر.ک: الکافی، ج۳، ص۴۲۰.
6.. ر.ک: همان، ج۶، ص۵۲۶؛ المحاسن، ج۲، ص۶۱۴ و ۶۱۵.
7.. ر.ک: دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۷۲.
8.. ر.ک: الامالی (صدوق)، ص۳۰۴.
9.. ر.ک: کتاب من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۳۲۶ – ۳۲۷؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۴۵۰؛ السنن الکبری، ج۵، ص۴۱ – ۴۲.
10.. ر.ک: تهذیب الاحکام، ص۳۶۲؛ الخصال، ص۲۸۷ – ۲۸۸.
11.. ر.ک: المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۲۶۰.
12.. ر.ک: المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۴۷۷؛ السنن الکبری، ج۵، ص۱۳.
13.. ر.ک: الکافی، ج۱، ص۲۰۸ – ۲۰۹؛ بصائر الدرجات، ص۷۴ و ۹۴.