مفهوم ‏شناسی ترکیب‏ های همسو با «هکذا نزلت» و شبهه تحریف قرآن - صفحه 87

است و امام علیه السلام و مخاطب هر دو از آن آگاهی کامل داشته و با آن مانوس بوده‏اند و از امور مسلّم و قطعی نزد تمام فرقه‏های اسلامی به شمار رفته و خود قرآن نیز در این زمینه تحدی نموده است. حال اگر بپذیریم، آیات آن گرفتار تحریف به نقصان شده و مطالبی را که در این سیزده حدیث آمده جزء از دست رفته این آیات تلقی کنیم، با ضمیمه کردن این مطالب به آیات مشاهده می‏شود که دیگر فصاحت و بلاغت آنها از دست می‏رود.

7 - 3. فهم مؤلف

هر نویسنده‌ای در گزینش و چینش مطالب خود، دقت کافی مبذول می‌دارد. در این میان، برخی نویسندگان به دلیل شهرت علمی و دقت‌های فراوانْ مشهورتر شده‌اند. مرحوم کلینی از مؤلفان زبردستی است که او را به دقت و ضبط ستوده‌اند.۱ مقدمه عالمانه وی نیز گواه دقت او است. یکی از امتیازات کتاب الکافی _که دقت نظر مؤلف را می‏رساند _عنوان‌بندی‌های آن و تناسب روایات با عناوین است. اگر ایشان از این احادیث تحریف را فهمیده بود، این احادیث را در بخش کتاب القرآن می‏آورد، نه در کتاب الحجة.

از آن‌جا که احادیث مورد بحث را در مباحث در باره قرآن نیاورده، بلکه در مباحث درباره حجّت، آن هم در لا به لای هفتاد و نه حدیث دیگر _که همگی تفسیری محسوب می‏شوند _آورده است، معلوم می‏شود که در نظر ایشان نیز این احادیث دال بر تحریف قرآن نبوده، بلکه آنها را روایاتی تفسیری در باره ولایت اهل بیت علیهم السّلام می‏داند.

نبز بر اساس سبک مؤلف، اگر تلقی وی از این احادیث تحریف قرآن بود، باید عنوانی برای باب بر می‏گزید که گویای آن باشد؛ در حالی که عنوان باب این است: «باب فیه نکت ونتف من التنزیل فی الولایة». مرحوم ملا محمد صالح مازندرانی در شرح عنوان باب می‌گوید:

۰.نُکَت جمع نکته است و مقصودْ نکات پنهانی است که از قرآن به دست می‌آید و دلالت بر ولایت دارد و نُتَف جمع نتفه است و عبارت است از آن‌چه از آیات نازل شده در باره ولایت انتزاع می‌شود.۲

8 - 3. فهم علمای بزرگ و شارحین کتاب الکافی

اکثر علمای بزرگ شیعه، به ویژه شارحین کتاب الکافی، در مواجهه با این احادیث،

1.. ر.ک: رجال النجاشی، ص۳۷۷، ش۱۰۲۶.

2.. شرح اصول الکافی، ج۷، ص۵۱.

صفحه از 94