جمله دو روایت زیر:
امام محمد باقر علیه السلامفرمود:
۰.إِنَّ آیَةَ الْمُؤْمِنِ إِذَا حَضَرَهُ الْمَوْتُ، أَنْ یَبْیَضَّ وَجْهُهُ أَشَدَّ مِنْ بَیَاضِ لَوْنِهِ، وَ یَرْشَحَ جَبِینُهُ، وَ یَسِیلَ مِنْ عَیْنَیْهِ کَهَیْئَةِ الدُّمُوعِ؛ فَیَکُونُ ذَلِکَ آیَةَ خُرُوجِ رُوحِهِ...۱
در این حدیث شریف، حضرت امام محمد باقر علیه السلام نشانه‌ها و شاخصه‌های مؤمن و کافر را، از جمله نشانه‌ها در هنگام مرگ، مقایسه فرموده است.
روایت دیگر از امام جعفر صادق علیه السلام است. سلیمان دیلمی از آن حضرت در باره چیستی زلزله پرسید. ایشان آن را «آیه»ای دانستند. سپس در پاسخ به سبب آن فرمود:
۰.إِنَّ اللَّهَ _ تَبَارَکَ وَ تَعَالی _ وَکَّلَ بِعُرُوقِ الْأَرْضِ مَلَکاً. فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یُزَلْزِلَ أَرْضاً أَوْحی إِلی ذَلِکَ الْمَلَکِ أَنْ حَرِّکْ عِرْقَ کَذَا وَ کَذَا. قَالَ: فَیُحَرِّکُ ذَلِکَ الْمَلَکُ عِرْقَ تِلْکَ الْأَرْضِ الَّتِی أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالی فَتَتَحَرَّکُ بِأَهْلِهَا...۲
مشخص است که در این روایت، امام صادق علیه السلام در پاسخ به سؤال از زلزله، از لفظ «آیه» استفاده فرموده و آن را نشانه‌ای از نشانه‌های الهی برشمرده است.۳
5 - 2. کاربرد به معنای آیه کامل از قرآن:
در بسیاری از روایات، «آیه« به معنای یک آیه کامل از قرآن به کار رفته است؛ از جمله روایت زیر:
رسول خدا صلی الله علیه و اله فرمود:
۰.مَن قَرَاَ اَربَعَ آیاتٍ مِن اَوَّلِ البَقَرَةِ وَ آیَةَ الکُرسِیِّ وَآیَتَینِ بَعدَها وَ ثَلاثَ آیاتٍ مِن آخِرِها، لَم یَرَ فی نَفسِهِ وَ مالِهِ شَیئاً یُکرِهُهُ، وَ لا یَقرُبُهُ شَیطانٌ، وَ لایَنسَی القُرآنَ.۴
با توجه به قراینی که در این روایت وجود دارد، شامل ذکر نام سور و تعداد آیاتی از قرآن کریم، مشخص می‌گردد که مقصود از لفظ آیه، همان اصطلاح آیه قرآن است.
روایتی دیگر: شخصی نزد حضرت امام زین‌العابدین علیه السلام شرف‌یاب شد و گفت: شما حج را بر جهاد برتری داده‌اید؛ در حالی که خدا فرموده است:
1.. من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۱۳۵.
2.. همان، ج۱، ص۵۴۳؛ نیز ر.ک: همان، ج۲، ص۱۰۱؛ تهذیب الأحکام، ج۳، ص۱۴۶.
3.. نیز ر.ک: من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۰۱؛ تهذیب الأحکام، ج۳، ص۱۴۶.
4.. الکافی، ج۶، ص۴۴۶.
