وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ جَهَنَّمَ».۱ ثُمَّ قَالَ: نَحْنُ النِّعْمَةُ الَّتِی أَنْعَمَ اللَّهُ بِهَا عَلی عِبَادِهِ، وَ بِنَا یَفُوزُ مَنْ فَازَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.۲
اصبغ بن نباته در این روایت _ که امیرالمؤمنین علیه السلام «دگرگون کردن سنت پیامبر صلی الله علیه و اله و روی گردانی از وصی او» را مصداقی از «تغییر نعمت خدا به ناسپاسی» برشمرده و از «درآمدن به سرای هلاکت» هشدار داده است _ از عبارت قرائت شده آن حضرت _ که آیه 28 و بخشی از آیه 29 سوره مبارکه ابراهیم است _ با عنوان «الآیة» یاد کرده است.
۰.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ، عَنْ أَبِی نَهْشَلٍ قَالَ: حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ، عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام یَقُول: إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ أَعْلی عِلِّیِّینَ، وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِنَا مِمَّا خَلَقَنَا، وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ؛ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْنَا، لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقْنَا. ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ: «کَلَّا إِنَّ کِتابَ الْأَبْرارِ لَفِی عِلِّیِّینَ. وَ ما أَدْراکَ ما عِلِّیُّونَ. کِتابٌ مَرْقُومٌ. یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ». وَ خَلَقَ عَدُوَّنَا مِنْ سِجِّینٍ، وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِهِمْ مِمَّا خَلَقَهُمْ مِنْهُ. وَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ دُونِ ذَلِکَ، فَقُلُوبُهُمْ تَهْوِی إِلَیْهِمْ، لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقُوا مِنْهُ. ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ: «کَلَّا إِنَّ کِتابَ الفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ. وَ ما أَدْراکَ ما سِجِّینٌ. کِتابٌ مَرْقُومٌ».۳
در این روایت _ که در خصوص خلقت دوستان و دشمنان، و اقبال و ادبار دله‌ای ایشان نسبت به اهل بیت علیهم السّلام است، ابوحمزه ثمالی دو بار لفظ «الآیة» را به کار برده است، اما در هیچ یک مقصود آیه اصطلاحی نیست. این لفظ، در بار اول به چهار آیه متوالی (آیات 18 - 21 سوره مبارکه مطففین) و بار دوم به سه آیه متوالی (آیات 7 - 9 سوره مبارکه مطففین) _ که با یک‌دیگر ارتباط معنایی دارند _ اطلاق شده است.
5 - 5. کاربرد به معنای معجزه الهی
در تعدادی از روایات، از جمله روایت زیر، این واژه به معنای معجزه به کار رفته است:
۰.عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسی، عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ، عَنْ یَزِیدَ الْکُنَاسِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام: أَ کَانَ عِیسی بْنُ مَرْیَمَ علیه السلام حِینَ تَکَلَّمَ فِی الْمَهْدِ حُجَّةَ اللَّهِ عَلی أَهْلِ زَمَانِهِ؟ فَقَالَ: کَانَ یَوْمَئِذٍ نَبِیّاً حُجَّةَ اللَّهِ غَیْرَ مُرْسَلٍ. أَ مَا تَسْمَعُ لِقَوْلِهِ حِینَ قَالَ: «إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیًّا. وَ جَعَلَنِی مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ
1.. سوره ابراهیم، آیه ۲۸ و ۲۹.
2.. الکافی، ج۱، ص۲۱۷.
3.. همان، ج۱، ص۳۹۰.
