کاربرد واژه «آیه» در روایات شیعه با توجه به صحیحه هشام بن سالم - صفحه 99

4 - 1. العَدّ الحجازی (شیوه شمارش حجازی)

این شیوه به سه دسته تقسیم می‌شود:

4 - 1 - 1. العَدّ المکی: منسوب‌ به‌ مجاهد بن‌ جَبر مکی‌ و عبدالله‌ بن‌ کثیر مکی‌ است‌. تعداد آیات‌ مطابق‌ این‌ شمارش‌ 6219 یا 6220 آیه‌، بنا بر اختلاف در نقل‌ها، است‌.

4 - 1 - 2. العَدّ المدنی‌ الاول: منسوب‌ به‌ نقل‌ اهل‌ کوفه‌ از اهل‌ مدینه‌ بوده‌ و در باره انتساب آن اختلاف وجود دارد. برخی این شمارش را به‌ شخص‌ خاصی‌ منسوب‌ نکرده‌اند.۱ در مقابل، عده‌ای دیگر چون سیوطی آن را منسوب به اسماعیل بن جعفر بن أبی کثیر الأنصاریّ می‌دانند.۲ تعداد آیات‌ مطابق‌ این‌ شیوه‌ 6217 آیه است.

4 - 1 - 3. العَدّ المدنی‌ الاخیر: به‌ ابوجعفر یزید بن‌ قَعقاع‌ و دامادش‌ شَیبة‌ بن‌ نصاح‌ منسوب‌ است. تعداد آیات‌ بنا بر نقل‌ ابوجعفر 6210 و بنا بر نقل‌ شیبه‌ 6214 آیه‌ است.۳

4 - 2. العَدّ العراقی (شیوه شمارش عراقی)

این روش به دو دسته تقسیم می‌شود:

4 - 2 - 1. العَدّ الکوفی: منسوب‌ به‌ ابوعبدالرحمن‌ سُلَمی‌ و منقول از امام علی علیه السلامبوده و تعداد آیات،‌ مطابق‌ آن‌ 6236 آیه است.

4 - 2 - 2. العَدّ البصری: به‌ عاصم‌ جُحدری‌ یا ایّوب‌ بن‌ متوکل‌ منسوب‌ است‌. بنا بر این‌ شیوه‌، تعداد آیات‌ قرآن‌ 6204 یا 6205 آیه‌ است‌.۴

4 - 3. العَدّ الشامی (شیوه شمارش شامی)

این شیوه نیز شامل دو روش است:

4 - 3 - 1. العَدّ الشامی: منسوب‌ به‌ عبدالله بن‌ عامر دمشقی و معادل‌ 6226 آیه‌ است.

4 - 3 - 2. العَدّ الحِمصی: به‌ حِمص‌ یکی‌ از سرزمین‌های‌ شام‌ منسوب‌ بوده، از فرد خاصی‌ نقل‌ نشده است‌. تعداد آیات‌ در این‌ شیوه‌ 6232 آیه‌ است‌.

همان گونه که ملاحظه می‌شود، تعداد آیات قرآن در شیوه‌های مختلف بین 6204 تا

1.. همان‌جا.

2.. الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۳۴.

3.. فنون الافنان فی عجائب علوم القرآن، ص۹۶.

4.همان‌جا.

صفحه از 111