نتیجه تمام این تصاویر فنی، برجسته سازی متن ادبی و جلب توجه ذهن مخاطب به موضوع دعا است؛ به گونه‌ای که برای درک موضوع به تلاش و تکاپو واداشته شود و از درک آن لذت ببرد.

نتیجه

سبک، تجلی خویشتن آدمی و جلوه گاه درون است^۱ که حاصل نگرش نویسنده، گزینش واژه‌ها و عدول از هنجارها است.^۲ موضوع و نوع مخاطب و شرایط اجتماعی نیز به فراخور خود، در تغییر سبک‌ها مؤثرند. صحیفه سجادیه _ که تجلی‌گاه افکار و اندیشه‌ها و آموزه‌های حضرت زین العابدین علیه السلام است _ در قالب دعا و نیایش ظهور یافته است.

بررسی سبک‌شناسی دعای مکارم الاخلاق، به عنوان نمونه‌ای از این گفتار، در چهار لایه آوایی، صرفی، نحوی و معنایی گامی است در جهت آشنایی با این آموزه‌ها و معرفی این دعا. مهم‌ترین نتایج به دست آمده، در این پژوهش به شرح زیر است:

_ پدیده هماهنگی در آواها _ که نتیجه سجع‌ها و جناس‌های بسیار در این نیایش است _ بر موسیقی درونی متن اثر گذاشته و باعث شده جملات و عبارت‌ها، به آسانی در ذهن خواننده جای گیرد و حفظ شود. این موضوع امری بسیار مهم در نشر و حفظ آموزه‌ها و مفاهیم اسلامی و اخلاقی به شمار می‌رود.

- گزینش واژه‌های هماهنگ و همنوا، راه‌کار دیگری برای انتقال این مفاهیم و ماندگار شدن آن است. هم‌چنین، توجه به مصوت‌های بلند در طول دعا، عامل دیگری برای قرار گرفتن در مقام دعا و نیایش است که ضمن مهیا ساختن فضایی آرام، باعث ایجاد حالت ندبه و دعا در خواننده می‌شود.

- یکی از عواملی که باعث تمایز صحیفه از دیگر متون مشابه شده، هنجارگریزی در اسلوب‌ها است. ایشان در حوزه نحو و صرف از هنجارهای زبان‌شناسی عبور کرده و پدیده‌ای جذاب خلق کرده است. ساختارشکنی‌ در ساختن افعل تفضیل از مزید، و عدم مطابقت بین ضمیر و مرجع از جمله این فراهنجاری‌ها است که البته حفظ موسیقی موجود میان واژه‌ها و فرار از زبان عرف و ملالت حاصل از آن، می‌تواند از علت‌های آن باشد.

- این نیایش از لحاظ نحوی هماهنگی بسیار زیادی با موضوع و محتوای دعا دارد؛ زیرا