پنداره «عشره مبشّره»؛ نشانه رابطه سیاست و جعل حدیث
علی راد۱
سید مهدی حسینی۲
چکیده
«عشره مبشره»، حدیث‌نمای منسوب به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، از جمله متون مهم و مشهور در حدیث و کلام اهل سنّت است و در مشروعیت‌بخشی و توجیه عملکرد خلفای سه‌گانه و کارگزاران آنان از نقش جدی برخوردار است. از این رو، جزء مبانی مهم در اندیشه سیاسی مدرسه خلفا به شمار می‌آید. عالمان مدرسه خلفا، به سبب نقش و کارکردهای مهم سیاسی و کلامی این حدیث، تلاش‌های زیادی در حفظ و ترویج و توجیه آن کرده‌اند؛ هر چند عالمان شیعی، همیشه بر جعلی بودن آن تأکید داشته و اسناد و محتوای آن را مخدوش دانسته‌اند. در دهه اخیر، ورود جریان استشراق به نقد و ارزیابی این حدیث و رسیدن به همان دیدگاه عالمان شیعه جالب توجه است. بر پایه نتایج یکی از پژوهش‌های استشراقی، جعل هوشمندانه «عشره مبشره» برای استفاده‌های سیاسی مدرسه خلفا در تثبیت نظریه خلافت، در تقابل با نظریه نص، در مدرسه اهل بیت علیهم السلام کاملاً مشهود است.
کلید واژه‌ها: عشره مبشّره، مایا یازیگی، احادیث سیاسی، جعل حدیث، خلافت صحابه.
درآمد
رابطه متقابل سیاست و حدیث، مسأله‌ای بس مهم و قابل درنگ در تاریخ حدیث
1.. استادیار دانشگاه تهران _ پردیس فارابی (ali.rad@ut.ac.ir).
2.. عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث (پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام) و دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث قم.
