پندارۀ «عشرۀ مبشّره»؛ نشانۀ رابطۀ سیاست و جعل حدیث - صفحه 39

هم‌چنین، می‌توان به ضعف بلاغی در روایت نوفلی نیز اشاره کرد که در آن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بعد از این که فرمود: «عشرة فی الجنة»، در مقام بیان اولین نفر از تعبیر «النبی فی‌الجنة» استفاده کرده است. با توجه به فصاحت و بلاغت بیان نبوی بهتر بود ایشان می‌فرمود: «انا فی‌الجنة» که بلیغ‌تر از قبلی بوده و در تأکید و تصریح مراد وی نیز فاقد هر نوع ابهام و اجمالی است.

4. عدد ده؛ اسطوره عدد کامل

یازیگی در بخشی از مقاله خود به گزینش هوشمندانه در بهره‌گیری از اسطوره عدد ده، به عنوان نماد عدد کامل در حدیث عشره مبشره اشاره کرده و آن را در شمار متون پیشا اسلامی رایج در مسیحیت دانسته است. وی در این باره چنین می‌نویسد:

۰.گزینش عدد ده در حدیث «عشره مبشره» فی حد ذاته دارای اهمیت است؛ زیرا کاربرد عدد ده به افسانه‌ای پیش از قرن ششم قبل از میلاد مسیح برمی‏گردد؛ زمانی که عدد ده به عنوان «عدد کامل» توسط فیثاغورث از سائوس (480 - 560‌‌ قبل از میلاد) معرفی شد. چنین معنای رمزی از عدد ده ممکن است بر نویسندگان منابع اسلامی تأثیر گذاشته باشد. به نظر می‏رسد که جعل در این حدیث رخ داده باشد؛ زیرا افراد مذکور، پیش از عضو آخر، به عنوان گروه «عشره» فهرست شدند.... بنا بر این، نماد عدد ده برای برخی از چهره‏های موثق این روایت اهمیت مضاعفی دارد.۱

بنا بر این تحلیل، رابطه معناداری میان جعل این حدیث و اسطوره عدد ده وجود دارد؛ اسطوره‌ای که پیش از اسلام در فرهنگ مسیحی رایج بوده است؛ گویی جاعل یا جاعلان این حدیث با آگاهی از اسطوره کامل بودن عدد ده در میان اعداد، و با این پیش فرض که مخاطبان از آن آگاهی دارند، به جعل هوشمندانه این حدیث دست زدند و کمال عدد ده را به کمال افراد یاد شده در این حدیث تسری دادند و به گونه‌ای اسطوره را در دست‌یابی به مراد خویش استخدام کردند. اصل این احتمال، هر چند معقول به نظر می‌رسد، اما شیوع این اسطوره در جامعه اسلامی قرن سوم هجری نیازمند مستنداتی است که در تحلیل یازیگی به آنها اشاره نشده است. البته تبادلات فرهنگی و زبانی اسطوره‌ها و اقتباس نمادها از همدیگر می‌تواند قرینه بر امکان و رواج آن در فرهنگ عربی _ اسلامی آن دوره باشد.

1.. Yazigi Maya, Hadiht al - ashara or The Political Uses of a Tradition, P ۱۶۱ - ۱۶۲

صفحه از 50