میکند۱ و هر دو نقل، سعید بن زید را در بردارد۲ _ محدوده متن آنها را که با داشتن عبارت «عَشَرَةٌ مِنْ قُرَیشِ فی الجَنَّةِ» ممتاز میسازد. دقیقاً این معنا در مقایسه با متنهای دیگر حدیث عشره: «عَشَرةٌ فِی الجنَّةِِ»، وجود دارد. بخشی از این دانستهها ممکن است در نگاه نخستین چندان مهم به نظر نرسند، امّا آنها اهمیت مضاعفی خواهند یافت.
اگر کسی محتوای متن روایات را بررسی کند، در مییابد که بیشتر روایات در اعتباربخشی به حدیث و خلافت جامعه اسلامی ظهور یافتهاند. در حقیقت، رهآورد این اخبار، این است که بعضی از افراد فهرست شده در این حدیث، «خلیفه» هستند و تحت عنوان برگزیدگان مورد اعتماد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مطرحاند، یا این اشخاص کسانی هستند که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آنان را به عنوان جانشینانش مطرح کرده است. در پرتو این نگرش به حدیث، روایات یک رنگ ضد شیعی آشکاری به دست میدهند؛ زمانی که این افراد در محدوده آن چه احتمال داشت، به عنوان «فهرست جانشینان ممتاز» مطرح شود، اشخاصی هستند که منسوب به اهل بیت علیهم السلام نبودند؛ در حالی که حضرت علی علیه السلام جزء آنها است. این اخبار ممکن است زمانی برای قریشیان _ که ادعای خلافت در باره انصار را داشتند _ مورد استفاده قرار گیرد؛ اما در قرنهای بعد، نشر و شیوع آنها در فضای دیدگاه سیاسی شیعه و تهدید آنها نسبت به اهل سنت میتواند بهتر درک شود.۳
7. تثبیت نظریه خلافت؛ فراسوی جعل عشره مبشّره
یازیگی بعد از اثبات مؤلفههای سیاسی و قریشی بودن صحابی یاد شده در عشره مبشره هدف فراسوی جعل این روایت را در باره مسأله خلافت بعد از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم دانسته و زمینههای جعل آن را چنین تحلیل میکند:
۰.... حقیقت، این است که در گونههای مختلف حدیث عشره، بیشتر اشخاص ویژگی قریشی بودن را دارا هستند. بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خلفای راشدین قصد داشتند از این حدیث به عنوان تأییدیه خلافتشان بهرهبرداری سیاسی نمایند. به نظر میرسد که بخشی از هدفشان، تقویتِ هویت مشترک اهل سنّت با تأکید بر مشروعیت مقبولیت اولین فرد از سه خلیفه برای خنثی کردن
1.. همان، ج۱، ص۳۰ - ۳۱.
2.. اصول الدین، ص۶۶؛ فضائل الصحابه، ص۱۱۴ - ۱۱۵.
3.. Yazigi Maya, Hadiht al - ashara or The Political Uses of a Tradition, P ۱۶۴ - ۱۶۵