پندارۀ «عشرۀ مبشّره»؛ نشانۀ رابطۀ سیاست و جعل حدیث - صفحه 46

بقیه فهرست عشره یکسان باشد. افزون براین به اندازه کافی شواهدی در نوشته‏ایی وجود دارد که اظهار می‏کند _ ابو عبیده آن زمان در قید حیات بوده‌ است شاید او برای مشارکت در شورا فراخوانده شده بود. بطور قطع این مشکل ممکن است در باره ابو عبیده جراح حل شده باشد، البته اگر او طبق تئوری هنری‌لامن یکی از پذیرفته شدگان باشد، یعنی ابو بکر و عمر و عبیدة بن جراح همان سه نفری هستند که در شورا معتبر ‏دانسته شدند؛ ابو عبیده نقش سیاسی بسیار مهمی نسبت به آنچه که به طور معمول أسناد نوشته‏ها گزارش کرده‏اند، به تصویر کشیده است. البته دلیل توجیهی قرار دادن سعید بن زید در آخر فهرست نامشخص است و بطور ساده ممکن است نتیجه گرفته شود که خودش از زمره افراد این حدیث باشد. گرچه از مطالعه سلسله اسناد، هیچ تناقضی آشکار نمی‏شود، ولی با توجه به زمان تنظیم، در باره اعتبار و درستی متنی این حدیث نمی‏توان ارزش‏گذاری قطعی ارائه کرد.۱

در این میان، با وجود نصوص روشن در شایستگی علی علیه السلام بر خلافت نیازی به این دلیل نداشته و در ادله امام علی علیه السلام بر خلافت خود اشاره‌ای به عشره مبشره وجود ندارد. یازیگی در ادامه فضایل نگاری صحابه یاد شده در روایت عشره مبشره را در امتداد همین تثبت موقعیت سیاسی آنان دانسته و گزارشی از وضعیت آنان در این آثار را ارائه داده است۲.

نکته دیگری که یازیگی از آن غفلت نموده است، ترتیب معنادار افراد یاد شده در فهرست عشره مبشره است که هماهنگی دقیق با سیر تاریخی و حیات خلفای اربعه دارد. برخی از محققان چنین روایاتی را که با نظم خاص تاریخی به بیان مناقب برای خلفا دلالت دارند، بدون هیچ تردیدی ساختگی دانسته‌اند:

۰.إن كل حدیث جاء فی مناقب الخلفاء، و ذكرت فیه أسامیهم علی الترتیب فهو حدیث موضوع بلا ریب.۳

زیرا نشان‌گر پیش‌فرض به خلافت رساندن این افراد بعد از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است؛ در حالی که برابر اسناد تاریخی، خلافت این افراد با مخالفت جدی علی علیه السلام و شماری از صحابه بوده است.

1.. Yazigi Maya, Hadiht al - ashara or The Political Uses of a Tradition, P ۱۶۶ - ۱۶۷

2.. Ibid. p۱۶۷.

3.. الرسائل العشر فی الأحادیث الموضوعة فی كتب السنه، ص۵.

صفحه از 50