بیشتر نسبت به حقانیت این دین و درستی یافته‌هایی است که بدون پیش‌فرض‌های دینی به دست آورده‌ایم. از این رو، در این مجال تلاش کردیم با تحلیل و گزارش‌ سخنان نورانی اهل بیت علیهم السلام نظر آن بزرگواران را در این باره جویا شویم.

این بررسی نشان داد که در نگاه پیشوایان راستین اسلام نیز همواره اخلاق بر دین مقدم بوده است. این برداشت متکی به متون صریحی است که یافته‌های عقلانی انسان را به صورت مطلق معتبر می‌شمارد و حتی در جایی که با ظاهر متون دینی در تضاد باشد، نقض آن را جایز نمی‌داند. این متون هیچ محدودیتی برای قضاوت‌های عقلانی قایل نمی‌شود و ضرورت رجوع به اخبار و احکام فقهی دین را نیز حکمی عقلی و اخلاقی می‌داند.

علاوه بر آن، مشخص شد که هدف و کارکرد اصلی دین، پشتیبانی از اخلاق است و ادیان الهی از راه‌های گوناگونی چون تشویق، یادآوری، قانون‌گذاری و زمینه‌سازی در صدد تقویت و شکوفایی فضیلت‌های اخلاق بوده‌اند و ادعایی در زمینه تأسیس ارزش‌های اخلاقی نداشته‌اند. بر این اساس، اخلاق دینی را چیزی جز همان اخلاق انسانی که با پشتیبانی‌های متعدد دین تقویت و شکوفا شده است نمی‌دانیم.

کتابنامه

_ اخباریگری (تاریخ و عقاید)، ابراهیم بهشتی، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۰ش.

_ بحار الانوار، محمد باقر مجلسی، تحقیق: یحیی عابدی، بیروت: مؤسسة الوفاء، دوم، ۱۴۰۳ق.

_ دوره کامل آثار افلاطون، افلاطون، ترجمه: محمد حسن لطفی و رضا کاویانی، تهران: خوارزمی، ۱۳۶۶ش.

_ شریعت در آیینه معرفت، عبد الله جوادی آملی، قم: مرکز نشر اسراء، دوم، ۱۳۷۸ش.

_ العقل و الجهل فی الکتاب و السنة، محمد محمدی ری‌شهری، بیروت: دار الحدیث، ۱۴۲۵ق.

_ الفوائد المدنیة، محمد امین استرآبادی، تحقیق: رحمة الله رحمتی اراکی، قم: مؤسسه انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۴۲۴ق.

_ الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق.

_ کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، حسن بن یوسف حلی، تحقیق: حسن حسن ‌زاده آملی، قم: مؤسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ق.

_