نقش قرآن در کشف و اصلاح تصحیف در روایات

سید علی دلبری^۱

سید مهدی خدایی^۲

چکیده

بهره‌گیری از روایات منوط به زدودن آسیب‌های وارد بر آن است. یکی از این آسیب‌ها تصحیف است که موجب تغییر جزئی در الفاظ روایت و در نتیجه انحراف از معنای مقصود می‌شود. این نوشتار با روش توصیفی _ تحلیلی پس از معرفی اجمالی این آسیب و بیان اهمیت توجه به آن، به بیان روش‌های مختلف شناسایی روایات مصَحَّف پرداخته، پس از آن ضمن توجه دادن به تأثیر پذیری محتوایی و شکلی روایات از آیات قرآن، به ارائه دو روش جدید، مبتنی بر قرآن، در جهت شناسایی و اصلاح این دسته از روایات می‌پردازد.

کلمات کلیدی: تصحیف، آسیب شناسی فهم حدیث، عرضه روایات بر قرآن، تأثیر پذیری روایات از قرآن.

در‌آمد

احادیث به یادگار مانده از پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام در کنار قرآن، روایت‌گر اندیشه اسلامی و قانون الهی است؛ اما باید دانست که در طی سالیان، غبار تحریف و تصحیف، وضع و نقل به معنا بر چهره روایات نشسته و این خود اسباب کژ‌فهمی، نارسایی، اضطراب و ناسازگاری روایات را فراهم ساخته ‌است. از این رو، یافتن جوهر معنا و گوهر مقصود منوط به برگرفتن این آسیب‌ها از دامان روایات است. یکی از آسیب‌های شایع در روایاتْ تصحیف