و نیز میفرماید:
۰.«ذلِكَ الَّذی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ».۱
همچنین میفرماید:
۰.«إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً یُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ یَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ شَكُورٌ حَلیمٌ».۲
با توجه به شواهدی که از قرآن کریم دست آمد، میتوان ادعا نمود روایتی که در معانی الاخبار نقل شده، تصحیف شده است و نقل تحف العقول متن اصیل روایت است.
نمونه دوم
بخشی از دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه را سید بن طاووس در کتاب الاقبال بالاعمال الحسنه اینگونه نقل کرده است:
۰.فَابْتَدَعْتَ خَلْقِی مِنْ مَنِیٍّ یُمْنی، ثُمَّ أَسْكَنْتَنِی فِی ظُلُماتٍ ثَلاثٍ، بَیْنَ لَحْمٍ وَ جِلْدٍ وَ دَمٍ، لَمْ تُشْهِدْنِی بِخَلْقِی.۳
در چاپ قدیمی این کتاب، با نام اقبال الاعمال _ که بدون تحقیق و تصحیح است _ عبارت «تُشْهِدْنِی» در انتهای این بخش از دعا به سه صورت دیگر آمده است: «تُشَهِّرْنِی»، «تُشَوِّهْنِی»، «تُشَبِّهْنِی»۴ به این ترتیب، از تصحیف یک واژه، چهار معنای مختلف ایجاد شده است که تنها یکی از آنها گفتار امام علیه السلام است. بررسی آیات قرآن نشان میدهد که همان نقل اول صحیح است؛ زیرا قرآن کریم میفرماید:
۰.«ما أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لا خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ».۵
بنا بر این، با یافتن شاهدی از قرآن متن اصیل روایت از سایر نقلها متمایز میشود.
نمونه سوم
راوندی در الدعوات دعایی را با این مضمون نقل میکند:
1.. سوره شوری، آیه ۲۳.
2.. سوره تغابن، آیه ۱۷.
3.. الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة، ج۲، ص۷۴.
4.. إقبال الأعمال، ج۱، ص۳۳۹.
5.. سوره کهف، آیه ۵۱.