2 - 2 - 1. حنش بن علی
حسین بن قیس، أبو علی رحبی، ملقب به حنش _ که به او حنش بن قیس۱ یا حنش بن علی صنعانی۲ نیز می‌گویند _ از اهالی رحبه، شهری در نزدیکی شام است.۳ ابن عساکر او را ابو علی رحبی صنعانی همدانی از اهالی صنعای دمشق می‌داند که در واسط سکونت گزیده است.۴
ابن وضاح و بخاری، حنش بن علی را همان حنش بن عبد الله صنعانی می‌دانند؛۵ در حالی که أبو عبد الله حمیدی و علی بن مدینی، چنین اشتراکی را رد می‌کنند و بر این اساس که راوی فضالة بن عبید، حنش بن عبد الله صنعانی است، نه حنش بن علی، در باره حنش بن علی یا حسین بن قیس، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند.۶ از آن جا که هیچ دلیلی بر اشتراک این دو فرد وجود ندارد، سخن ابن وضاح و بخاری را نمی‌توان پذیرفت.
حنش بن علی از نظر علمای حدیثی، فردی ضعیف۷ و منکر۸ است که نمی‌شود به سخنان و احادیث او احتجاج و استدلال نمود.۹ به همین دلیل رجالیون، وی را در زمره مجروحین۱۰ و ضعفا۱۱ ذکر کرده‌اند. تنها فردی که قایل به وثاقت حسین بن قیس است، حصین بن نمیر همدانی، یکی از راویان روایات او است.۱۲ احمد بن حنبل نیز، ضمن متروك الحدیث شمردن وی، تنها یکی از احادیث او را حسن دانسته است.۱۳ از نظر علمای شیعی نیز، حسین بن قیس، گر چه احادیث بسیاری دارد، اما همگی ضعیف بوده و نمی‌توان
1.. الضعفاء الصغیر، ج۲، ص۳۹۳ ؛ تهذیب التهذیب، ج۱۲، ص۳۰۴.
2.. معجم البلدان، ج۳، ص۴۳۰.
3.. الأنساب، ج۳، ص۴۸.
4.. تاریخ مدینة دمشق، ج۱۵، ص۳۰۹ - ۳۱۵ .
5.. المدونة الكبری، ج۲، ص۱۱؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۱۵، ص۳۱۴.
6.. معجم البلدان، ج۳، ص۴۳۰؛ الروض الأنف فی تفسیر السیرة النبویة، ج۴، ص۶۱.
7.. مجمع الزوائد، ج۵، ص۷۰؛ سنن الترمذی، ج۴، ص۳۵.
8.. الدرایة فی تخریج أحادیث الهدایة، ج۲، ص۱۶۵.
9.. الجرح و التعدیل، ج۳، ص۶۴؛ التمهید، ج۵، ص۷۷.
10.. المجروحین، ج۱، ص۲۴۲.
11.. الضعفاء الصغیر، ص۳۷؛ الضعفاء و المتروكین، ص۱۶۹.
12.. جواهر الحسان فی تفسیر القرآن (تفسیر الثعالبی)، ج۱، ص۳۵۰؛ تنزیه الشریعة المرفوعة عن الأخبار الشنیعة الموضوعة، ج۲، ص۱۰۴.
13.. العلل (ابن حنبل)، ج۲، ص۴۸۶؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۱۵، ص۳۱۴؛ تهذیب الكمال، ج۶، ص۴۶۸.
