بازشناسی شخصیت رجالی «حنش بن معتمر» - صفحه 120

از میان روایاتی که نام «حنش» در سند آنها به صورت حنش بن معتمر یا حنش بن علی یا حنش بن عبد الله و حنش بن حارث دیده می‌شود، تنها دو روایت وجود دارد که در آن، مطابق مذهب اهل سنت، سخن رفته است. در یکی از این دو حدیث، عدم جواز جمع میان دو نماز از قول پیامبر بیان گردیده است:

۰.من جمع بین الصلاتین من غیر عذر فقد أتی بابا من أبواب الكبائر.۱

و در دیگری، از قول امام علی علیه السلام و طبق سفارش پیامبر علیه السلام، دستور هموار کردن قبور صادر شده است.۲

سند روایت اول (عدم جواز جمع میان دو نماز) _ که به طرق مختلف، در چهارده منبع متعدد نیز نقل شده _ در آخر به «المعتمر بن سلیمان، عن أبیه، عن حنش، عن عكرمة، عن ابن عباس، عن النبی صلی الله علیه و آله و سلم» می‌رسد که از نظر تمامی رجالیان، «حنش» مذکور در این سند، ابو علی رَحبَی، یعنی همان حنش بن قیس است که فردی ضعیف شمرده شده است.۳ به همین دلیل، نمی‌توان به حدیث فوق اعتماد نمود.

در میان شیعیان نیز، این فرد و روایت وی اعتباری ندارد. جعفر سبحانی «حنش» مذکور در روایت فوق را، ضعیف دانسته و برای جواز جمع میان دو نماز، به روایت ابن عباس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم استناد کرده است.۴ تنها فرقه حنفیه، با استناد به روایت فوق، منع جمع میان دو نماز، در هر حالت و شرایطی را صادر کرده‌اند.۵

در حدیث دوم نیز، از طریق «حنش»، از قول امام علی علیه السلام، دستور هموار کردن قبور صادر شده که از احادیث متواتر معنوی در کتب شیعه و اهل سنت به شمار می‌آید و در آن، امام علی علیه السلام به نقل از پیامبر، یکی از وظایف خویش را، هموار کردن و تسویه نمودن قبور مردگان ذکر کرده‌اند.۶ تعداد طرق موجود از روایت فوق _ که نام «حنش» در آنها ذکر شده _ ده طریق

1.. سنن الترمذی، ج۱، ص۱۲۲ - ۱۲۱؛ دراسات فقهیة فی مسائل خلافیة، ص۲۴۰؛ الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، ج۱، ص۳۱۷.

2.. العلل، ج۱، ص۱۴۵؛ شرح إحقاق الحق، ج۳۱، ص۱۸۷.

3.. التمهید، ج۵، ص۷۷؛ تنقیح التحقیق فی أحادیث التعلیق، ج۱، ص۲۷۴؛ تنزیه الشریعة المرفوعة عن الأخبار الشنیعة الموضوعة، ج۲، ص۱۰۴؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۲۵۵.

4.. الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، ج۱، ص۳۱۸ - ۳۱۷.

5.. تحفة الأحوذی بشرح جامع الترمذی، ج۱، ص۴۷۷.

6.. «عن علی رضی الله عنه، أنه بعث عامل شرطته فقال له: أتدری علی ما أبعثك ؟ علی ما بعثنی علیه رسول الله(، أن أنحت كل، یعنی صورة و أن أسوی كل قبر»(العلل، ج۱، ص۱۴۹؛ شرح إحقاق الحق، ج۳۱، ص۱۸۷) ؛ «عن علی بن أبی طالب، أنه دعا صاحب شرطته، فقال: انطلق فلا تدع قبراً إلا سویته و لا زخرفاً إلا وضعته، ثم قال: هل تدری فیما بعثتك؟ بعثتك فیما بعثنی فیه رسول الله(» (أحادیث أهل البیت( عن طرق أهل السنة، ص۵۲۳)؛ «عن علی(، قال رسول الله( لرجل من الأنصار: انظر القبور الشاخصة، فلا تدع قبراً إلا سویته، و ادخل بیوت المدینة فلا تدعن زخرفاً إلا نزعته، فكان الأنصاری هاب، فقال لی: یا علی! و ابعث معی ناساً ففعلت ذل» (أخبار القضاه، ج۳، ص۱۱).

صفحه از 130