باشد، مستلزم تفضیل غیر بر ایشان خواهد بود و این پنداره به دلیل تعارض با اجماع مسلمین از اعتبار ساقط خواهد بود. برخی چون ابن حجر، در جمع‌بندی وجوه تأویل روایت «لا تفضّلونی علی موسی» چنین تصریح می‌کند: «... و علی كل تقدیر ففیه فضیلة لموسی كما تقدم ».^۱ عینی نیز همین برداشت از ظاهر این روایت می‏پذیرد:

فإن قلت: السیاق یقتضی تفضیل موسی علی سیدنا رسول الله صلی الله علیه و آله قلت: لئن سلمنا لا یقتضی إلاَّ تفضیله بهذا الوجه...^۲

از این رو، برخی ضمن عدم پذیرش تأویل‏های ارائه شده در روی‏کرد جمع دلالی روایات، اصل صدور این را با اعتقادات ضروری مسلمین در تعارض دیده و در نتیجه، به دلیل مخالفت با اجماع از اعتبار ساقط می‌دانند و آن را پنداره‌ای می‌دانند که تنها نزد بخاری می‌توان یافت، نه دیگران.^۳ سپس بعد از گزارش روایات منع تفضیل رسول خدا صلی الله علیه و آله بر پیامبرانی چون موسی علیه السلام ، از صحیح البخاری، تلاش بر توجیه و دفاع از این روایات را به دلیل تعارض آن با اعتقاد قاطبه مسلمان در افضل بودن رسول خدا صلی الله علیه و آله در دنیا و آخرت بر دیگر انبیا، غیر موجه می‌داند.^۴

3-2-3. نسخ با قرآن و سنّت

نهی در احادیث منع تفضیل، پیش از نزول آیات تفضیل پیامبران، و صدور روایت نبوی «انا سید ولد آدم» بوده است. سپس با نزول آیات، منع روایی از تفضیل نسخ شد.^۵ برخی نیز روایت «سیادت رسول خدا صلی الله علیه و آله بر همه فرزندان آدم علیه السلام » را ناسخ روایت منع تفضیل دانسته و چنین توجیه کرده‏اندکه قبل از این که رسول خدا علم پیدا کند که افضل انبیا شده است، چنین روایتی را فرمودند وقتی که علم به پیدا کردند، فرمودند: «انا سید ولد آدم».^۶

پذیرش این قول نیازمند دانستن تاریخ صدور روایات منسوخ و نزول آیات تفضیل است؛ زیرا یکی از شرایط نسخ، تأخر زمانی صدور ناسخ بر منسوخ است؛ در حالی که