بررسی روایات «احرف سبعه» در میراث روایی إمامیه - صفحه 119

نزول قرآن بر سبعه احرف را ناظر به مساله امکان قرائت قرآن بر سبعه احرف و تسهیل در امر قرائت قرآن دانسته است که این امر با تفسیر روایت مذکور به لهجه‏های گوناگون تناسب دارد و با صحیحه زراره نیز تعارضی ندارد. لذا به گفته سید مرتضی در صورت صحت این خبر، وجه مراجعه حضرت، طلب تخفیف و رفع مشقت است.‏۱ مؤید این دیدگاه، آن است که در برخی از این روایات، عبارت «هون علی أمتی» دیده می‏شود.۲

3-3. بررسی روایت قرائت قرآن بر سبعة أحرف در وسائل الشیعة و بحار الأنوار

مسأله دیگری که در خصوص این روایت به آن باید توجه نمود، این است که شیخ حر عاملی روایت قرائت بر سبعه أحرف را در باب «وُجُوبِ الْقِرَاءَةِ فِی الصَّلَاةِ وَ غَیْرِهَا بِالْقِرَاءَاتِ السَّبْعَةِ الْمُتَوَاتِرَةِ دُونَ الشَّوَاذِّ وَ الْمَرْوِیَّةِ» در وسائل‏الشیعة نقل کرده است.۳ با توجه به این که در مجموع، در این باب شش روایت آورده و با توجه به عنوان باب، به نظر می‏رسد که وی بر اساس این روایات فتوا داده است. وی این روایت را در باب «جواز القرائة بالقراءات المشهورة بین العامة لا بالقراءات المرویة، فی زمن الغیبة» در کتاب الفصول المهمة فی أصول الأئمة و نیز در باب «فی القراءة بالقراءات المشهورة دون الشواذّ و المرویّة» در کتاب هدایة الأمة إلی أحكام الأئمة نیز آن را نقل کرده است.۴

لازم به ذکر است که شیخ حر عاملی این روایت را در هر سه مورد در انتهای باب و به عنوان آخرین روایت آن باب نقل کرده است. در ابتدا نیز روایاتی چون «اقْرَأْ كَمَا یَقْرَأُ النَّاسُ حَتَّی یَقُومَ الْقَائِمُ»، «اقْرَءُوا كَمَا تَعَلَّمْتُمْ فَسَیَجِیئُكُمْ مَنْ یُعَلِّمُكُمْ» و «اقْرَءُوا كَمَا عُلِّمْتُمْ» را نقل کرده است.۵ لذا می‏توان چنین استنباط نمود که وی به روایت قرائت قرآن بر هفت حرف اعتماد نموده و در سه کتاب مهم فقهی خویش آن را نقل کرده و در مقام فتوا این روایت را نیز مورد توجه قرار داده است و به لحاظ دلالی این روایت را موافق با مضمون سه دسته روایت مذکور دانسته است. اما در خصوص وسائل الشیعة _ که عنوان باب ناظر به فتوای او است: «وُجُوبِ الْقِرَاءَةِ فِی الصَّلَاةِ وَ غَیْرِهَا بِالْقِرَاءَاتِ السَّبْعَةِ الْمُتَوَاتِرَةِ دُونَ الشَّوَاذِّ وَ الْمَرْوِیَّةِ» _ در نگاه اول به نظر می‏رسد که وی قایل به وجوب قرائت در نماز با قراءات سبعه متواتر

1.۱ تنزیه‏ الأنبیاء علیهم السلام ،‏ ص۱۲۲.

2.۱ المصنف،‏ ج۷،‏ ص۴۳۲؛ جامع البیان فی تفسیر القرآن،‏ ج‏۱،‏ ص۱۳؛ صحیح ابن‏‏حبان،‏ ج۳،‏ ص۱۴- ۱۶.

3.۱ وسائل‏ الشیعة،‏ ج۶،‏ ص۱۶۴

4.. الفصول المهمة فی أصول الأئمة،‏ ج‏۳،‏ ص۳۱۶؛ هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة،‏ ج۳،‏ ص۶۴.

5.. الکافی،‏ ج۲،‏ ص۶۳۳،‏ ۶۱۹،‏ ۶۳۱

صفحه از 130