در برخی از مصادر روایی از ابن مسعود چنین نقل شده که گوید:
ان الله أنزل القرآن علی خمسة أحرف، حلال و حرام و محكم و متشابه و أمثال، فأحل الحلال و حرّم الحرام، و اعمل بالمحكم، و آمن بالمتشابه، و اعتبر بالأمثال.۱
در روایتی از ابن عباس سخن از نزول قرآن بر چهار حرف: «ان القرآن علی اربعة أحرف حلال و حرام الحدیث»، و در روایتی منقول از امام علی علیه السلام نزول قرآن بر ده حرف ذکر شده است: «انزل القرآن علی عشرة أحرف، بشیر و نذیر و ناسخ و منسوخ و عظة و مثل و محكم و متشابه و حلال و حرام»۲ که در این دسته از روایات نیز به گونهها و دستهبندیهای معنایی آیات قرآن کریم اشاره شده است.
3. روایت قرائت قرآن بر هفت حرف
روایت «قرائت قرآن کریم بر هفت حرف» روایت دیگری در جوامع روایی امامیه است که شیخ صدوق به اسناد خویش، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده است:
أَتَانِی آتٍ مِنَ اللَّهِ، فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَأْمُرُكَ أَنْ تَقْرَأَ الْقُرْآنَ عَلَی حَرْفٍ وَاحِدٍ، فَقُلْتُ: یَا رَبِّ! وَسِّعْ عَلَی أُمَّتِی، فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَأْمُرُكَ أَنْ تَقْرَأَ الْقُرْآنَ عَلَی حَرْفٍ وَاحِدٍ، فَقُلْتُ: یَا رَبِّ! وَسِّعْ عَلَی أُمَّتِی، فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَأْمُرُكَ أَنْ تَقْرَأَ الْقُرْآنَ عَلَی حَرْفٍ وَاحِدٍ، فَقُلْتُ: یَا رَبِّ! وَسِّعْ عَلَی أُمَّتِی، فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُكَ أَنْ تَقْرَأَ الْقُرْآنَ عَلَی سَبْعَةِ أَحْرُفٍ.۳
3-1. بررسی سندی
راویان سلسله سند این روایت عبارت‌اند از:
_ محمد بن علی ماجیلویه، شیخ صدوق در موارد بسیاری برای ترضی او نموده است.۴ از مشیخة من لایحضره الفقیه نیز استفاده میشود که وی روایات بسیاری از او در این کتاب نقل کرده؛ زیرا نام او در طریق 52 راوی، همچون: جابر بن یزید جعفی، إبراهیم بن أبی‌محمود، حنان بن سدیر، محمد بن نعمان، أحمد بن محمد بن أبی‌نصر بزنطی، أبی‌بصیر، ریان بن صلت، حسن بن جهم، علی بن بلال، منصور بن حازم و صفوان بن
1.. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۴.
2.۱ آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۰- ۳۱.
3.۱ الخصال، ج۲، ص۳۵۸.
4.. من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۲۴، ۴۲۸، ۴۳۱، ۴۳۳، ۴۳۴، ۴۳۶، ۴۴۰.
