«معيارهای تضعيف» رجاليان متقدم در حوزه «حديث پژوهی راويان» - صفحه 11

کتاب‌هایش نیز از بین رفت و به ناچار وی از حفظ روایت می‌خواند و به همین جهت احادیثش مرسل است.1

نجاشی دلیل از بین رفتن کتاب‌های وی را مدفون شدن آنها در مدت چهار ساله حبس وی می‌داند و تصریح می‌کند که اصحاب به روایات مرسل وی اعتماد می‌کردند.۲

گذشته از این گونه افراد ویژه و اندک _ که مرسلات ایشان نیز معتبر شمرده می‌شده است _ دیگر راویان، اگر به نقل دایمی و یا اعتماد همیشگی به مراسیل شناخته می‌شدند، در نگاه قدما و به ویژه حوزه حدیثی قم راویان مجروح به حساب می‌آمدند.

ابن غضایری، نجاشی و شیخ طوسی هفت نفر را به عنوان کسانی که بر مرسلات اعتماد می‌کرده‌اند، نام بردار کرده‌اند: احمد بن محمد بن خالد،۳ احمد بن محمد سیاری،۴ حسن بن محمد بن جمهور،۵ سهل بن زیاد آدمی،۶ محمد بن خالد،۷ محمد بن احمد بن یحیی اشعری۸ و محمد بن علی بن ابراهیم همدانی.۹

افرادی که دارای این ویژگی هستند، به طور معمول، روایات ایشان دچار نقصان و ضعف بوده و فاسد الروایه هستند. تصریح به ضعف را در فرایند تحدیث می‌توان در توصیف احمد بن محمد بن سیار، مشهور به سیاری (ضعیف الحدیث، مجفو الروایة )،۱۰ سهل بن زیاد (فاسد الروایه)،۱۱ محمد بن خالد (حدیثه یعرف و ینکر)۱۲ و محمد بن علی بن ابراهیم همدانی (حدیثه یعرف و ینکر)۱۳ ملاحظه نمود.

نقل مرسلات، مانند نقل از ضعفا، به وثاقت راوی ضربه نمی‌زند. به بیان دیگر،

1.. اختیار معرفه الرجال، ص۲۸۸، ش۱۲۵۰.

2.. رجال النجاشی، ص۳۲۷، ش۸۸۷. شیخ طوسی نیز در عبارات مشهور خویش او و دو نفر دیگر را (مشایخ ثقات) کسانی می‌داند که به «لا یروون ولا یرسلون الا عمن یوثق به» شهره شده‌اند(العدة فی اصول الفقه، ج۱، ص۱۵۴).

3.. رجال النجاشی، ص۷۷، ش۱۸۲؛ فهرست الطوسی، ص۵۳، ش۶۵.

4.. رجال النجاشی، ص۸۰، ش۱۹۲؛ فهرست الطوسی، ص۵۷، ش۷۰.

5.. رجال النجاشی، ص۶۲، ش۱۴۴.

6.. رجال ابن الغضائری، ص۶۷، ش۱۱.

7.. همان، ص۹۳، ش۱۷.

8.. رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.

9.. رجال ابن الغضائری، ص۹۵، ش۲۰.

10.. رجال النجاشی، ص۸۰، ش۱۹۲؛ فهرست الطوسی، ص‏۵۷، ش۷۰.

11.. رجال ابن الغضائری، ص۶۷، ش۱۱.

12.. همان، ص۹۳، ش۱۷.

13.. همان، ص۹۵، ش۲۰.

صفحه از 27