منقولات شیخ کلینی در آن ابواب تقریباً به چشم نمی‌خورد.

نقلیات شیخ صدوق از الکافی در کمال‌الدین و تمام النعمه

نقلیات شیخ صدوق در کمال الدین از شیخ کلینی بیشتر مربوط به روایاتی است که برگرفته از کتاب اخبار القائم علان کلینی رازی است.

شیخ کلینی در ابتدای «باب مولد الصاحب علیه السلام » تولد امام زمان را در عبارتی بدون سند مربوط به سال 255 می‏دانند و بلافاصله پس از آن روایتی نقل می‌کنند که بر اساس آن تولد امام در سال 260ق، واقع شده است.

شیخ صدوق با سند خود از شیخ کلینی از علان کلینی تاریخ 255 را نقل می‌کنند. بر این اساس، می‌توان گفت عبارت اول شیخ کلینی _ که بدون منبع و سند نقل شد _ از کتاب اخبار القائم علیه السلام علان بوده است که شیخ کلینی سند عبارت را نقل نکرده است.^۱

شیخ صدوق، با سند خود، از شیخ کلینی، از علان رازی روایت کرده که چون همسر امام عسکری علیه السلام حامله شد، امام به ایشان فرمودند تو فرزند پسری را حامله می‌شوی که محمد نام دارد و قائم بعد از من است. این روایت با این که از طریق شیخ کلینی نقل شده، اما در الکافی نیامده است.^۲

شیخ صدوق با سند خود از شیخ کلینی از علان رازی روایت طولانی نقل کرده که بر اساس آن، امام زمان هنگام شهادت امام عسکری دو ساله بوده‌اند. شیخ کلینی فقط بخشی از روایت را نقل کرده که بر اساس آن نشان می‌دهد شخصی امام زمان را مشاهده کرده است و بقیه حدیث را نیاورده است.^۳

مقایسه این روایات نشان می‌دهد که شیخ صدوق روایات مربوط به امام زمان را _ که از طریق شیخ کلینی از علان رازی نقل می‌کند _ از کتاب اخبار القائم علان نقل می‌کند و نه از کتاب الکافی و شیخ کلینی در این سند فقط شیخ اجازه است. مؤید دیگر این ادعا این است که شیخ صدوق چند مورد از توقیعات امام زمان عجل الله تعالی فرجه را از علان رازی نقل می‌کند که در الکافی اثری از آن نیست.^۴

نکته دیگر، این که شیخ صدوق روایتی را با سه سند نقل می‌کند که علان کلینی