از خداانگاری امامان علیهم السلام تا خداباوری نظام‌مند؛ بررسی سندی و محتوايی حديث رضوی «الناس عبيد لنا فی الطاعة ...» - صفحه 63

أَوْ زَوَّجَهُمْ أَوْ تَزَوَّجَ مِنْهُمْ أَوْ آمَنُهُمْ أَوِ ائْتَمَنَهُمْ عَلَی أَمَانَةٍ أَوْ صَدَّقَ حَدِیثَهُمْ أَوْ أَعَانَهُمْ بِشَطْرِ كَلِمَةٍ، خَرَجَ مِنْ وَلَایةِ اللهِ _ عَزَّ وَ جَلَّ _ وَ وَلَایةِ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وآله وَ وَلَایتِنَا أَهْلَ الْبَیتِ؛1

غالیان كافرند و مفوضه (كسانی كه می‌گویند خداوند كارها را به امامان علیهم السلام واگذار كرده) مشرك هستند. هر كه با آنها مجالست نماید و آمیزش داشته باشد یا برای خوردن و آشامیدن بنشیند یا با آنها رابطه برقرار كند و یا به آنها دختر بدهد و یا دختر بگیرد یا امانت بگیرد و یا به آنها اعتماد كند و یا سخن آنها را تصدیق كند یا به آنها حتی با یک کلمه كمك كند، از ولایت خدا و پیامبر و ولایت ما اهل بیت خارج خواهد شد.

ائمه علیهم السلام برای درمان مبتلایان و هم‌چنین پیشگیری افرادی که در معرض ابتلا به عقیده خداانگاری خویش قرار داشتند، به معرفت‌بخشی در باره توحید، امامت (به ویژه عصمت و کرامات) و تفویض پرداختند. در این زمینه روایات فراوانی از امامان علیهم السلام نقل شده است که به ذکر دو حدیث رضوی علیه السلام اکتفا می‌گردد. امام رضا علیه السلام در تبیین کرامات اهل بیت علیهم السلام فرمود:

لَمَّا ظَهَرَ مِنْهُ الْفَقْرُ وَ الْفَاقَةُ دَلَّ عَلَی أَنَّ مَنْ هَذِهِ صِفَاتُهُ وَ شَارَكَهُ فِیهَا الضُّعَفَاءُ الْمُحْتَاجُونَ لَا تَكُونُ الْمُعْجِزَاتُ فِعْلَهُ فَعَلِمَ بِهَذَا أَنَّ الَّذِی ظَهَرَ مِنْهُ مِنَ الْمُعْجِزَاتِ إِنَّمَا كَانَتْ فِعْلَ الْقَادِرِ الَّذِی لَا یشْبِهُ الْمَخْلُوقِینَ؛۲

آشکار بودن احتیاج و نیازمندی امام [به خداوند] دلالت بر آن دارد که اگر از چنین شخصیت نیازمندی معجزاتی سر زد، این کار او نیست، بلکه معجزاتی که از او سر می‌زند، کار [خداوند] توانایی است که هیچ یک از مخلوقات به وی شباهتی ندارند.

هم‌چنین حضرت، ضمن حدیث مفصلی در معرفی جایگاه و مقام امام فرمود:

الْإِمَامُ أَمِینُ اللهِ فِی أَرْضِهِ وَ حُجَّتُهُ عَلَی عِبَادِهِ وَ خَلِیفَتُهُ فِی بِلَادِهِ، الدَّاعِی إِلَی اللهِ وَ الذَّابُّ عَنْ حَرَمِ اللهِ، الْإِمَامُ الْمُطَهَّرُ مِنَ الذُّنُوبِ، الْمُبَرَّأُ مِنَ الْعُیوبِ، مَخْصُوصٌ بِالْعِلْمِ، مَرْسُومٌ بِالْحِلْمِ، نِظَامُ الدِّینِ وَ عِزُّ الْمُسْلِمِینَ وَ غَیظُ الْمُنَافِقِینَ، وَ بَوَارُ الْكَافِرِینَ، الْإِمَامُ وَاحِدُ دَهْرِهِ، لَا یدَانِیهِ أَحَدٌ وَ لَا یعَادِلُهُ عَالِمٌ وَ لَا یوجَدُ مِنْهُ بَدَلٌ وَ لَا لَهُ مِثْلٌ وَ لَا نَظِیرٌ، مَخْصُوصٌ بِالْفِعْلِ كُلِّهِ مِنْ غَیرِ طَلَبٍ مِنْهُ لَهُ وَ لَا اكْتِسَابٍ، بَلِ اخْتِصَاصٌ مِنَ الْمُفْضِلِ

1.. عیون أخبار الرضا علیه السلام ، ج۲، ص۲۰۳.

2.. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج۹، ص۴۳۹.

صفحه از 79