خواهد بود.۱
9. معاذ بن جبل گوید:
شما با فتنه آشکار مواجه شدید و در آن استقامت نشان دادید و به زودی به فتنه پنهان مبتلا خواهید شد. و من از فتنه زنان هنگامی که با طلا خود را بیارایند و لباس شام بپوشند، بر شما بیمناکم. در این صورت، ثروتمند را به زحمت انداخته و فقیر ناتوان را به سختی تحمل‌ناپذیر اندازند.۲
تاریخ‌گزاری اسناد روایات مذکور، نشان می‌دهد که بیشترین آنها مربوط به گفتمان صدر اسلام است؛ پنج روایت در عهد نبوی صلی الله علیه وآله صادر شده و در صورت الحاق روایات امام علی علیه السلام ، امام صادق علیه السلام و صحابه به آنها بیشتر صدور روایات حداکثر در قرن اول هجری خواهد بود. نظر به مبنای عدم صدور روایات در خلأ، گفتمان فرهنگی و تاریخی صدر اسلام در صدور این روایات تأثیرگذار بوده است. از این رو، در تحلیل آنها باید قاعده تاریخی‌نگری را مدنظر داشت؛ دوره‌ای که زن در حال گذار از فرهنگ جاهلی به اسلامی بوده و رگه‌هایی از گفتمان جاهلی در باره جایگاه و کارآمدی زنان هم‌چنان در ذهن و جان عرب‌ها حضور داشته است. ورود اصلاحی و احیایی نصوص روایی در تصحیح این گفتمان کاملاً منطقی و معنادار بوده و ضروری است شرایط فرهنگی عرب جاهلی در نگرش به زن در تحلیل این روایات لحاظ گردد.
2. مصادر؛ سیر تاریخی و اعتبار
اعتبار داده‌های نقلی پیش از صحت اسناد و راویان، تابع اعتبار مصادری است که در آن نقل شده‌اند؛ چه بسا روایاتی با اسنادی معتبر در کتابی گزارش شده باشند که از نظر زمان تألیف، مؤلف و ... مجهول بوده یا روایات آن فاقد پیشینه روایی در مصادر کهن‌تر باشند. از این رو، اعتبار مصادر متأثر از معیارهایی چون اشتهار و صحت انتساب به نویسنده، جایگاه علمی نویسنده، توالی تاریخی منقولات، ارجاع‌دهی به مصادر پیشین و
1.. حدثنا أبو معاویة، عن لیث، عن طاوس قال: «لم یکن کفر من مضی إلا من قِبَل النساء، و هو کائن کفر من بقی من قبل النساء» (المصنف، ابن أبی شیبه، ج۳، ص۴۵۸، ح۹؛ الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۴، ص۱۸۰).
2.. معاذ قال: «إنکم ابتلیتم بفتنة الضراء فصبرتم، و سوف تبتلون بفتنة السراء، و إن أخوف ما أتخوف علیکم فتنة النساء إذا تسورن الذهب، و لبسن ریط الشام، فأتعبن الغنی، وکلفن الفقیر ما لا یجد» (المصنف، ابن أبی شیبه، ج۸، ص۶۱۸، ح۱۷۳؛ مسند أبی یعلی، ج۲، ص۱۱۵، ح۶۷۰).
