«حسین بن ابی حمزه ثمالی» آمده است.۱
و یا آنکه مراد، علی بن ابی حمزه بطائنی است. در این فرض نیز محذور نقل روایت ابن محبوب از وی وجود ندارد.
مرحوم مامقانی در این باره میگوید:
ما نسخه صحیح و قابل اعتماد از رجال الکشّی و نیز نسخهای از ترتیب رجال الکشّی مرحوم قهپایی را یافتیم که در آن به جای ابو حمزه ثمالی، «ابن ابی حمزه» نقل شده است.۲
شاهد سخن مامقانی، وجود روایات ابن محبوب از علی بن ابی حمزه بطائنی۳ و نیز روایت با واسطه وی از فرزند ابو حمزه ثمالی است.۴ در این صورت، محذور عدم نقل روایت احمد اشعری از ابن محبوب، به جهت ضعف و یا واقفی یودن و فساد مذهب بطائنی بوده است. با برطرف شدن آن، احمد اشعری از سوء ظن خود برگشته و از ابن محبوب نقل کرده است.
به گمان نگارنده، در میان احتمالات یاد شده، نسخه رجال النجاشی صحیح است و مقصود، ابو حمزه ثمالی است و کلمه «ابن»، زیادی است و اشکال رجالیان متوجه این نکته است که ابن محبوب عصر ابو حمزه را درک نکرده است. پاسخ، آن است با توجه به اضبط بودن رجال النجاشی۵ و وجود اغلاط زیاد در رجال الکشّی۶ و نیز این که در موارد زیادی احمد بن محمد بن عیسی از ابو حمزه ثمالی به واسطه ابن محبوب حدیث گزارش کرده است۷ و همچنین طریق شیخ طوسی و نجاشی به ابو حمزه ثمالی به واسطه حسن بن محبوب واقع شده است،۸ نمیتوان گفت که در تمام این موارد کلمه «ابن» در
1.. الاقبال، ص۵۶۸.
2.. تنقیح المقال، ج۸، ص۳۰ _ ۳۳، ش۱۵۵۵.
3.. الکافی، ج۲، ص۳۳۴، ح۲۲؛ تهذیب الأحکام، ج۱، ص۴۲۸، ح۶؛ الأمالی للطوسی، ص۲۱۶، ح۳۸۰ و....
4.. الکافی، ج۴، ص۱۴۵، ح۲؛ من لا یحضره الفقیة، ج۲، ص۸۴، ح ۱۷۹۵؛ ثواب الأعمال، ص۸۱.
5.. مسالک الافهام، ج۷، ص۴۶۷؛ قوانین الاصول، ص۴۷۶؛ الفوائد الرجالیة، ج۲، ص۴۴ - ۴۶ و ج۱، ص۱۵۰؛ خاتمة المستدرک، ج۴، ص۲۸۴؛ الرسائل الرجالیة، ج۲، ص۳۱۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۶۱،ش۶۷۰ ؛ ج۸ ، ص۶۰؛ ج۹، ص۶۴، ش۵۰۴۳.
6.. رجال النجاشی، ص۳۷۲، ش۱۰۱۸.
7.. الکافی، ج۱، ص۳۶۸، ح۱.
8.. رجال النجاشی، ص۱۱۶، ش۲۹۶؛ فهرست الطوسی، ص۴۱، ش۱۲۷.