ارزيابی و بازيابی مستندات گزارش‌های تاريخی کلينی در باره مولد النبی - صفحه 164

(م413ق) در دو كتاب المقنعة و مسارّ الشیعة تاریخ هفدهم ربیع را به عنوان تاریخ ولادت پیامبر ذکر کرد،۱ كراجكی (م449ق) در كنز الفوائد،۲ شیخ طوسی (م460ق) در پنج كتاب خویش،۳ طبرسی (م548ق) و ابن شهر آشوب (م588ق) نیز همان تاریخ را پذیرفتند۴ و این تاریخ به عنوان نظر رایج میان شیعیان مشهور شد؛۵ به گونه‌ای که مجلسی (م1110ق) ولادت پیامبر در هفدهم ربیع را اتفاق امامیه دانست و احتمال داد نظر كلینی (دوازدهم ربیع) از روی تقیه صادر شده باشد.۶ گمانه مجلسی، موجه و روا نیست؛ زیرا که در عصر کلینی تاریخ هفدهم ربیع به عنوان نظر شیعی شهرتی نداشت که کلینی در باره آن مجبور به تقیه شده باشد؛ ضمن آن که زمینه‌ای برای تقیه در باره تاریخ‌گذاری وجود نداشت؛ چنان كه او در همین باب در بخش احادیث، روایاتی در باره اسلام و مقام و منزلت ابو طالب می‌آورد كه به طور كامل مخالف با جهت‌گیری منابع عامه است.

_ روز ولادت

کلینی روز ولادت را جمعه یاد کرده است. منابع اهل سنت در باره این که ولادت روز دوشنبه بوده، اتفاق نظر دارند۷ و حال آن كه كلینی روز جمعه را به عنوان روز ولادت آورده است. طبرسی می‌گوید كه ولادت در روز دوشنبه نظر عامه و در روز جمعه رای امامیه است.۸ کلینی در باره روز ولادت، بر خلاف دیدگاه رایج اهل سنت نظر داده است.

_ ساعت ولادت

کلینی ساعت ولادت را هنگام زوال آفتاب نوشته و پس از آن با تعبیر «رُوی» اظهار داشته که برخی زمان ولادت را هنگام طلوع فجر دانسته‌اند.

1.. المقنعه، ص۴۵۶؛ مسار الشیعة، ص۵۰.

2.. كنز الفوائد،ج ۱، ص۱۶۷.

3.. مصباح المتهجد، ص۷۹۱؛ المبسوط، ج۱، ص۲۸۲؛ تهذیب الاحكام،ج ۶، ص۲؛ النهایه،ص ۱۶۹؛ الرسائل العشر، ص۲۸.

4.. اعلام الوری،ج ۱، ص۴۲؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج۱، ص۱۷۲.

5.. ر.ک: کشف الغمه، ج۱، ص۳۸؛ اعیان الشیعه، ج۱ص، ۲۱۸؛ رسالة فی تواریخ النبی و الال، ص۳.

6.. بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۴۸.

7.. ر.ک: البدایة و النهایة، ج۲، ص۲۶۰؛ تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء، ص۱۱۷.

8.. اعلام الوری، ج۱، ص۴۲.

صفحه از 183