ارزيابی و بازيابی مستندات گزارش‌های تاريخی کلينی در باره مولد النبی - صفحه 165

کلینی در باره ساعت ولادت دو روایت را _ که یکی بر دیگری ترجیح داشته _ با هم تلفیق کرده است: روایت اول، روایتی مطابق با گزارش نقل شده از کتاب موالید الائمة است که تولد را هنگام زوال خورشید می‌داند.۱ از نظر کلینی این قول رجحان داشته و مقدم بر قول دیگر ذکر شده است. روایت دوم، روایت مشهور زبیر بن بکار از معروف بن خربوذ است که تولد را هنگام طلوع فجر دانسته است.۲ کلینی این روایت را در رده دوم قرار داده است.

منابع شیعی پس از الکافی، ساعت تولد را هنگام طلوع فجر دانسته‌اند۳ که این زمان مطابق نظر کلینی نبوده است.

2. زمان حمل پیامبر

کلینی زمان حمل پیامبر را در جَمره وسطی و در ایام تشریق دانسته است. ایام تشریق روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم ذی حجه است. در صورت پذیرش این تاریخ، مدت حمل تا ربیع الاول همان سال حدود سه ماه می‌شود و چنانچه ربیع الاول سال بعد مراد باشد، مدت حمل بیشتر از پانزده ماه خواهد شد.۴ برخی این اشكال را با توجه به سیستم گاه‌شماری عصر جاهلیت _ كه مبتنی بر تقدیم و تأخیر ماه‌ها بوده و قرآن نیز به آن اشاره كرده (نسیء)۵ _ پاسخ داده‌اند۶ كه پاسخ صحیحی نیست؛ زیرا تاریخ‌گذاری «زمان حمل» و «زمان ولادت» هر دو بر اساس همان گاه‌شمار جاهلی پیشنهاد شده است و نمی‌توان تاریخ‌گذاری زمان حمل را بر اساس تقویم جاهلی و تاریخ‌گذاری زمان ولادت را بر اساس گاه‌شمار اسلامی دانست.

روایت حمل آمنه در ایام تشریق و در جمره وسطی روایتی است که به نقل از

1.. العدد القویة، ص۱۱۱ و به نقل از آن: بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۰؛ ج ۹۵، ص۱۹۴ این مطلب را _ که مشابه اطلاعات کلینی است _ به استناد کتاب موالید الائمة نقل کرده اند. در نسخه چاپ شده این کتاب در «مجموعه نفیسه» چنین گزارشی وجود ندارد؛ در کتاب تاریخ اهل البیت، نقلاً عن اهل البیت نیز چنین اطلاعاتی در باره زمان ولادت رسول خدا صلی الله علیه وآله وجود ندارد.

2.. سبل الهدی و الرشاد، ج۱، ص۳۳۳.

3.. اعلام الوری،ج۱، ص۴۲.

4.. بررسی در این باره را ر.ک: قاموس الرجال، ج۱۲، ص۶.

5.. إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیَادَةٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا یُحِلُّونَهُ عَاماً وَ یُحَرِّمُونَهُ عَاماً لِیُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللهُ فَیُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللهُ زُیِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَ اللهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ (سوره توبه، آیه ۳۷).

6.. ر.ک: الروضة البهیة، ج۵، ص۴۳۳؛ شرح اصول الكافی، ملا صالح مازندرانی، ج۷، ص۱۴۰؛ بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۲.

صفحه از 183