ارزيابی و بازيابی مستندات گزارش‌های تاريخی کلينی در باره مولد النبی - صفحه 171

تاریخ را مشهور میان امامیه می‌داند.۱

7. زمان وفات پدر، مادر و جد پیامبر

کلینی سن پیامبر صلی الله علیه وآله را هنگام درگذشت پدر، دو ماه؛ هنگام درگذشت مادر، چهار سال و هنگام درگذشت عبد المطلب، هشت سال نوشته است.

در باره سن پیامبر هنگام درگذشت پدرش عبد الله، اختلاف است. در منابع پیش از کلینی سه قول بدین شرح منعکس شده است:

اول. درگذشت عبد الله زمانی که رسول خدا صلی الله علیه وآله حمل و در شکم مادر بود

روایت شایع و رایج در منابع این روایت بوده است. ابن اسحاق (م151ق)، واقدی (م207ق) و ابن سعد (م230ق) این رأی را پذیرفته‌اند.۲ مسعودی (م346ق) نیز همین نظر را مقدم بر دیگر نظرات نقل کرده است.۳

دوم. درگذشت عبد الله در دو ماهگی پیامبر

مستند این قول گزارش زبیر بن بکار (م256ق) است که به معروف بن خربوذ می‌رسد. یعقوبی (م292ق) در این باره اظهار می‌کند که پیامبر هنگام درگذشت پدرش متولد شده بوده و آن را اجماعی می‌داند. او دو ماهه بودن پیامبر را در این هنگام به روایتی از امام صادق علیه السلام مستند می‌کند.۴

سوم. 28 ماهه بودن پیامبر هنگام درگذشت پدر

این زمان به نقل از کلبی (م204ق) گزارش شده و روایت وی به عوانة بن حکم می‌رسد. ابن سعد و طبری این گزارش را به نقل از هشام کلبی آورده‌اند.۵

مدل زمان‌بندی مربوط به خردسالی پیامبر _ که کلینی از آن یاد کرده _ بر اساس روایت زبیر بن بکار (م256ق) است که به معروف بن خَرَّبوذ می‌رسد.۶

قطب راوندی (م573ق) نیز همان مدل سال‌شمار مورد استفاده کلینی را به صورت

1.. بحار الانوار، ج‌،۲۲، ص۵۱۴. برای بررسی‌ها در این باره ر.ک: رسالة فی تواریخ النبی و الال،ص‌۲۶.

2.. السیرة النبوبة، ج۱، ص۱۵۸؛ الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۰.

3.. مروج الذهب، ج۲، ص۲۷۴.

4.. تاریخ الیعقوبی،ج۲، ص۱۰.

5.. الطبقات الکبری،ج ۱، ص۸۰؛ تاریخ الطبری،ج ۲، ص۱۶۵؛ نیز ر.ک: المحبر، ص ۹.

6.. برای روایت زبیر بن بکار ر.ک: تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۷۸؛ البدایة و النهایة، ج۲، ص۲۶۳؛ الوافی بالوفیات، ج۱، ص۵۷؛ اثارة الترغیب، ج۲، ص۲۹۷.

صفحه از 183