تحليل موضوعی مقالات نشريات علمی _ پژوهشی حوزه علوم حديث منتشر شده بين سال‌های 1386 - 1390 - صفحه 205

در «حوزه اعتقادی» در سال‌های اخیر رو به افزایش است كه به احتمال، به دلیل بروز شبهات جدید است كه بر مبنای حدیث شكل گرفته و پاسخ مناسب می‌طلبید و یا در «حوزه اخلاقی» كه در سال 1389 به نقطه اوج خود رسیده است. هم‌چنین در «حوزه اجتماعی» در سال‌های اخیر، افزایش چشم‌گیری داشته است كه شاید علت بروز نابسامانی‌های اخلاقی و اجتماعی در سال‌های اخیر، نیاز به پاسخ مناسب می‌طلبیده است.

در بررسی سهم موضوعی مقاله‌ها، مبنی بر موضوعاتی که بیشتر و کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، یافته‌ها حاکی از آن است که در حوزه موضوعی علوم حدیث، مقالات حوزه علوم حدیث، از نظر موضوعی، گرایش به سمت مقوله «معارف حدیثی» دارند و این مقوله با 132 عنوان (37 درصد) در بین گرایش‌های موضوعی، بالاترین رتبه را دارا است. همان‌طور که یافته‌ها نشان می‌دهد، گرایش مقالات به سمت معارف حدیثی رو به افزایش است.

مقوله «علم درایه»، دومین رتبه را در بین مقالات بررسی شده به خود اختصاص داد. در این مقوله «فقه‌الحدیث» به عنوان موضوع اخص این گرایش با 55 عنوان مقاله در میان مقولات دیگر، بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد؛ در حالی‌که هیچ مقاله‌ای در زمینه موضوعات اخص «علم درایه» تألیف و تولید نشده است. هم‌چنین بر اساس جدول 10 مقوله «احوال روایت (نقد حدیث)» با 52 عنوان (6/14 درصد) در مرتبه سوم قرار دارد. موضوعات اخص «احوال متن حدیث» و «احوال سند حدیث» _ که زیرمقوله‌های «احوال روایت» هستند _ هر کدام، به ترتیب، با تولید 27 و 25 مقاله، در مرتبه‌های سوم و چهارم قرار می‌گیرند. این موضوعات نیز به دلیل این که به روش‌های کتابخانه‌ای صورت می‌گیرند، لذا پیشینه خوبی دارند. «زیرمقوله‌های معارف حدیثی» در حوزه «اجتماعی» با 44 عنوان، در مرتبه دوم و در حوزه «اعتقادی» با 24 عنوان مقاله، در مرتبه پنجم قرار می‌گیرد. اما در میان موضوعات اعم علوم حدیث، موضوعات «نقل حدیث» با 8/0 درصد (سه مقاله) و «حدیث» با هفت مقاله (دو درصد) کمترین تولیدات را دارا است و در میان موضوعات اخصِ هر یک از زیرمقوله‌های «حدیث» _ که «حدیث نبوی»، «حدیث موافق»، «حدیث ناسخ و منسوخ»، «حدیث ثقلین» و «حدیث مستصعب» است _ تنها یک مقاله کار شده است. هم‌چنین موضوعات اخص «حدیث مضطرب»، «تدوین حدیث»، «کلیات علم رجال»، «مصادر رجالی اهل سنت» و «وضع متنی»، هر کدام دو مقاله نوشته شده است.

در ادامه نتیجه‌گیری باید به چند نكته دیگر نیز اضافه شود. این چند نكته بر این مبنا است كه یك نتیجه‌گیری جامع باید شامل دو گروه از یافته‌ها باشد:

صفحه از 210