جايگاه ابن اثير و کتاب النهاية في غريب الحديث و الأثر - صفحه 102

ابن‌حجر عسقلاني (م 852 ق) نيز يکي از مهم‌ترين کتب اهل سنّت در اين زمينه است که در آن احاديث بخاري توسّط ابنحجر شرح شده است و به عنوان يکي از شرح الحديثهاي مهم نزد اهل سنّت به شمار ميرود.
ما با انتخاب اين سه کتاب، ميزان توجّه آنان به نظرات ابن اثير را بررسي مينماييم.
در کلام اکثر بزرگان، شرح‌هاي دقيق علّامه مجلسي بر روايات بحار، يکي از مهم‌ترين ويژگيهاي کتاب او شمرده است. يکي از نيازمندي‌هاي علّامه در شرح احاديث، منابع لغوي و شرح الحديثي بوده است. علّامه مجلسي در فصل اوّل از مقدّمه بحار الانوار، به معرّفي مصادر کتاب پرداخته و نام 378 کتاب را آورده که حدوداً 85 کتاب آن از اهل سنّت است. در اين ميان، نام بيست کتاب لغت و سيزده کتاب از کتب شرح احاديث آنها را ذکر کرده است که النهايه ابن اثير نيز از آن جمله است. شايد بتوان گفت علّامه با انتخاب النهايه به عنوان يکي از منابع اصلي خود، از آن به هر دو منظور استفاده کرده است.
با بررسي حدود يک سوم مجلّدات بحار (35 جلد) بيش از هشتاد مورد استناد به نظرات ابن اثير مشاهده ميشود که گوياي توجّه اين محدّث زبردست به اهميت کتاب النهايه است. به تعداد محدودي از مواردي که علّامه به نام ابن اثير و نظراتش تصريح کرده است، اشاره مي‌شود: ج 32، ص 65، 83، 91، 95، 157، 160، 199، 280، 383، 396، 444، 493، 523، 557، 557.
کتاب الوافي نيز يکي از مهم‌ترين کتابهاي جامع حديث شيعه به شمار ميرود. مرحوم فيض کاشاني نيز در اين کتاب، بيش از صد بار به نظرات ابن اثير در النهايه تکيه و به آن تصريح کرده است ( الوافي، ج 1، ص183، 442، 480، 489، ج 2، ص 85، 334).
کتاب فتح الباري في شرح صحيح البخاري، اثر ابنحجر عسقلاني (م 852 ق) يکي از مهم‌ترين کتابهاي اهل سنّت در زمينه شرح احاديث است. ابن حجر نيز يکي از نام آورترين و پر کارترين انديش‌مندان در ميان اهل سنّت است و در اکثر علوم اسلامي متخصّص بوده است. او با بيش از 270 اثر علمي، يکي از دقيقترين شرحهاي صحيح بخاري را نوشته است. اين کتاب که در پانزده جلد تدوين شده است نيز از نظرات ابن اثير در النهايه بسيار بهره برده است و بيش از نود بار با عناوين مختلف نظرات ابن اثير را نقل کرده است ( فتح الباري في شرح صحيح البخاري، ج1، ص 187، 348، 394، 405، ج2، ص 8، 57، ج3، ص 122، ج 8، ص 480).

4ـ 4. کتابهاي فقهي

فقه دانشي است که بسياري از علوم اسلامي ديگر نقش مقدّمي و پايه براي آن ايفا ميکنند. از اين رو، صاحب نظران اين علم به تناوب از ديگر علوم بهره کافي ميبرند. دانش غريب الحديث نيز يکي از موارد مورد استفاده ايشان است.

صفحه از 107