جايگاه ابن اثير و کتاب النهاية في غريب الحديث و الأثر - صفحه 104

4ـ 4ـ 2. کتابهاي فقهي اهل سنّت

در ميان کتب فقه اهل سنّت نيز نظرات ابن اثير در النهايه بسيار يافت ميشود. استناد به نظرات لغوي و بيان موارد شرح حديثي ابن اثير، در کتب فقهي مذاهب چهارگانه اهل سنّت فراوان است.
به نمونه‌هايي توجّه نماييد:
کتاب المجموع في شرح المهذّب، اثر محي الدين نووي (م 676 ق) است. مؤلّف شافعي مذهب آن در اين کتاب فتاواي خود را جمع آوري کرده است. مؤلّف کتاب، بيش از ده‌ها بار از نظرات ابن اثير در النهايه بهره برده است (نمونه‌هايي از آن چنين است: ج5، ص 399، ج10، ص 389، ج13، ص 19، ج14، ص 199، ج15، ص 155، 245، ج16، ص393).
کتاب تبيين الحقائق شرح کنز الدقائق، اثر فخر الدين عثمان بن علي الزيعلي (م 743 ق) است. وي که حنفي مذهب بوده تمامي فتاواي مربوط به مذهب خود را به صورت استدلالي در اين کتاب، بيش از 45 مرتبه از نظرات ابن اثير در النهايه به صورت مشخّص استفاده نموده است
( تبيين الحقائق شرح کنز الدقائق، ج 2، ص 79، ج 3، ص 339، 303، 356، ج4، ص 269، 281، ص 395).
کتاب مواهب الجليل في شرح مختصر الشيخ خليل، اثر شمس الدين ابو عبد الله محمّد بن محمّد بن عبد الرحمن طرابلسي مغربي، معروف به حطاب رعيني (م 954 ق) است. در اين کتاب، فتاواي فقه مالکي آمده است، و بارها از نظرات ابن اثير در النهايه استفاده شده است (مواهب الجليل في شرح مختصر خليل، ج3، ص183، 383، ج4، ص185، 186، ج5، ص55، ج8، ص 127، 282).
کتاب کشاف القناع عن متن الاقناع، اثر منصور بن يونس بن ادريس بهوتي (م 1051 ق) است. وي که حنبلي مذهب بوده است، به جمع‌آوري مسائل فقهي زيادي همّت گمارده و سعي کرده ادلّه فتاواي خود را در کتاب بيان کند. امروزه قضات برخي کشورهاي اسلامي به فتاواي فقهي آن استناد ميکنند.
مؤلّف اين کتاب نيز در قسمتهاي مختلف کتاب از نظرات شرح حديثي و لغوي ابن اثير در النهايه استفاده کرده و در مواردي هم به نام و کتاب ابن اثير تصريح نموده است ( کشاف القناع عن متن الاقناع، ج1، ص 55، ج2، ص 138، 345، ج6، ص100، ج9، ص 447، ج17، ص 59، ج22، ص 368).
کتاب ردّ المحتار يا علي مدد الدر المختار، اثر ابن عابدين (م 1252 ق) است. وي که حنفي مذهب بوده است اين کتاب را به عنوان حاشيه‌اي بر شرح تنوير الابصار نوشته است. در اين کتاب، مباحث فقه الحديثي فراواني آورده شده و نام ابن اثير و نظراتش در النهايه نيز در آن ميان ميدرخشد. در اين کتاب، بيش از بيست بار به نام ابن اثير و کتاب النهايه تصريح شده است (ردّ المحتار علي شرح المختار، ج1، ص13، 272، 372، 380، 416، ج2، ص196، 221).

صفحه از 107