جايگاه ابن اثير و کتاب النهاية في غريب الحديث و الأثر - صفحه 95

2ـ 4. الشافي شرح مسند الشافعي

نام ديگر اين کتاب، شافي العي بشرح مسند الشافعي است. ابن اثير در اين کتاب، به بيان و شرح احاديث مسند شافعي پرداخته است و ضمن بيان لغات و طرح مباحث ادبي مرتبط با احاديث، يک پژوهش قوي فقه الحديثي ارائه کرده است (معجم الأدباء، ج 17، ص 72). اين کتاب نيز بارها به چاپ رسيده است.

2ـ 5. تجريد أسماء الصحابه

اين کتاب، تنها توسّط زرکلي ذکر شده است. محقّق کتاب منال الطالب ميگويد: «معروف آن است که اين عنوان مربوط به کتابي است که براي حافظ ذهبي (م 748 ق) بوده است و نه براي ابن اثير» ( الطالب في شرح طوال الغرائب، مقدّمه محقّق، ص20).

2ـ 6. منال الطالب في شرح طوال الغرائب

اين کتاب نيز يکي از مهم‌ترين کتاب‌هاي ابن اثير است. ابن اثير در اين کتاب نيز هم‌چون کتاب النهايه به شرح احاديث پرداخته است با اين تفاوت که وي در اين کتاب احاديث طولاني را جدا کرده و آن‌ها را شرح نموده است.
ابن اثير در اين کتاب، واژهها را رها کرده است و به شرح کامل روايات پرداخته است و در واقع، اين کتاب، شرح حديث است، نه غريب الحديث. اين کتاب نيز بارها به چاپ رسيده است.

2ـ 7ـ. الانصاف في الجمع بين الکشف و الکشّاف

کتاب الکشف، از ثعبلي نيشابوري (م 427 ق)، و کتاب الکشّاف، نوشته جار الله زمخشري است. ابن اثير با استفاده از اين دو کتاب تفسيري، کتاب الانصاف را در تفسير نوشته است. ياقوت مي‌گويد: «اين کتاب، در چهار جلد بوده است، امّا هيچ نسخه‌اي از آن به دست ما نرسيده است» (معجم الأدباء، ج 17، ص 73).

2ـ 8. الباهر في الفروق

ياقوت و سيوطي، نام اين کتاب را ذکر کردهاند امّا توضيحي در مورد آن ندادهاند و نسخهاي نيز از آن در دست ما نيست (بغية الوعاة، ج2، ص275؛ معجم الأدباء، ج 17، ص 73). آن‌ چه مسلّم است، اين کتاب يک کتاب نحوي بوده است. از اين رو، ياقوت آن را با نام الباهر في الفروق في النحو ذکر کرده است (معجم الأدباء، ج 17، ص 73).

صفحه از 107