هدف آنها مهاجرت اعراب به شام بوده _ ساخته دوره بعد بدانیم. از نظر اجتماعی، سیاسی و همین طور فضای فرهنگی، می‌توان تصور کرد که وقتی در زمان گسترش فتوحات، بحث مهاجرت مطرح شد، نوعی رقابت در میان گسترش فتوحات در عراق و شام میان اهالی دو ناحیه و مهاجران شکل گرفته و هر کدام سعی در جذب شمار بیشتری سرباز داشته‌اند. در این باره، شواهدی در بحث‌های پیشین نقل شد.

ب. در این‌جا و با هدف نقادی، به طور خاص باید روی نقل‌های یهودی تکیه ویژه کرد و این مربوط به آثار نقل شده از کعب الاحبار است که از یک سو ریشه در فرهنگ یهودی دارد که برای شهرهای شام، از قدیم، حرمت و کرامتی قایل بودند و فرهنگ منقبتی شهری و دیاری را داشته‌اند و از سوی دیگر، ریشه در انگیزه‌های اموی _ سیاسی کعب الاحبار دارد که از زمان عثمان و معاویه، جذب خاندان اموی شد و در خدمت آنان درآمد؛ البته پیش از آن هم، نشر همین فرهنگ را در دستگاه خلافت دنبال می‌کرد. مرور بر نقل‌های او دقیقاً همین دو انگیزه را نشان می‌دهد؛ آنجا که به بیان کلی فضیلت سرزمین بیت المقدس و شام می‌پردازد تا آنجا که در باره امویان قضاوتی دارد، یا در مذمت عراق سخن می‌گوید؛ برای مثال، مصداق «تین» را در آیه «و التین و الزیتون»،‌ مسجد دمشق می‌داند؛ یا این نقل که روز قیامت از همه بناهایی که مردمان می‌سازند، محاسبه می‌شود، مگر بنایی که در دمشق ساخته باشند. از نظر سیاسی این نقل او قابل توجه است که گفت:

فی التوراة: محمد رسول الله لا فظ و لا غلیظ، مولده بمکة، و هجرته بطیبة، و ملکه بالشام.^۱

باید توجه داشت که بخشی از این نقل‌ها می‌تواند از ساخته‌های بعدی باشد که به کعب منسوب شده است.

ج. امر دیگری که باید به آن توجه کرد، رقابت شام و عراق، امری شناخته شده از پیش از اسلام است؛ روزگاری که دو دولت بزرگ ایران و روم، هر کدام، عراق و شام را جولانگاه نبردهای خود از یک طرف و بهره‌گیری از ساکنان آن از طرف دیگر و طبعاً علیه یکدیگر قرار داده بودند. این نقل که زمانی خواهد رسید که خوبان عراق به شام آمده و شروران شام به عراق خواهند رفت: «لاتقوم الساعة حتی یتحول خیار اهل العراق الی الشام، و یتحول شرار