بخاری در فهرست النجاشی۱ و گزارش یکی از نسخه‌ها تنها در منابع عامه،۲ نشان می‌دهد که «نسخه» اصطلاحی رایج در میان محدثان فریقین بوده است.
به دلیل کاربست این اصطلاح از سوی برخی بزرگان عامه همچون بخاری (م256ق) _ که پیش از نجاشی (م450ق) می‌زیسته‌اند _ این احتمال را می‌توان مطرح نمود که «نسخه» در ابتدا به آثاری گفته شده که مؤلف، احادیث نبوی صلی الله علیه وآله را خود یا به واسطه دیگر راویان از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله گردآورده بود. سپس «نسخه» به هر نوشته‌ای که حاوی احادیث نبوی صلی الله علیه وآله بود، اطلاق گردید.
با توجه به معنای لغوی «نسخه» _ که رونوشتی از یک متن است _ در توجیه استعمال این واژه در نوعی خاص از نگارش‌های حدیثی، احتمال استعمال آن در رونوشت احادیث نبوی صلی الله علیه وآله وجود دارد.
با به کارگیری این اصطلاح در میان امامیه نیز «نسخه»، ابتدا به هر حدیث نبوی صلی الله علیه وآله که از طریق اهل بیت علیهم السلام روایت گردیده، اطلاق شده، اما بعدها با توسعه در معنای «نسخه»، استعمال آن در مجموعه‌ای از احادیث ائمه علیهم السلام که از پدرانشان علیهم السلام گزارش نموده‌اند، رواج یافته است. بنا بر این، در گزارش‌های کتابشناسی، از آثار حدیثی مشتمل بر احادیث ائمه علیهم السلام با این ویژگی، با عنوان «نسخه»، یاد گردید.
اگر چه احتمال _ اندک _ وجود دست‌نوشته‌هایی از ائمه علیه السلام با ویژگی مخصوصی که گذشت نیز قابل طرح است، اما برای این احتمال شاهدی در موارد استعمال آن در کتب حدیثی و منابع کتابشناسی دیده نشد. بررسی عملکرد ائمه علیهم السلام نیز نشان می‌دهد که سیره این بزرگواران، گردآوری متون مکتوب حدیثی و ارائه آنها به اصحاب نبوده است.
این نکته نیز باید مورد توجه قرار گیرد که از تفاوت در تعابیر نجاشی و شیخ طوسی در باره اثر منسوب به برخی نسخه‌نگاران و همچنین اختلاف ذهبی و نجاشی در تعبیر از کتاب علی بن مهدی، روشن می‌شود که واژه «نسخه» برای نامگذاری آثار حدیثی نبوده، بلکه عنوانی توصیفی برای نشان دادن محتوای آن بوده است. برخی عبارات نجاشی _ که گفته است: «روی عن أبی عبد الله علیه السلام له کتب، منها... عن جعفر بن محمد علیه السلام نسخة»،۳ «روی
1.. فهرست النجاشی، ص۹، ش۶؛ ص ۱۵۱، ش۳۹۷.
2.. میزان الأعتدال، ج۳، ص۱۵۸؛ نیز، ر.ک: تهذیب التهذیب، ج۷، ص۳۳۸.
3.. همان، ص۴۶، ش۹۵.
