یوسف» نیامده است.۱ در تفاسیر روایی متقدم، از جمله تفسیر القمی، فرات الکوفی، العیاشی و نیز اولین تفاسیر کامل اجتهادی _ که در قرن‌های پنجم و ششم هجری نوشته شدند _ ذیل سوره یوسف، روایتی از این دست نقل نشده است؛ اما جایگاه روایات مورد بحث ما در تفاسیر روایی متأخر شیعه پررنگ‌تر است و مفسران روایی متأخر به نقل این احادیث اقبال نشان داده‌اند.۲ در تفاسیر غیر روایی متأخر، تنها تعداد معدودی به نقل این روایات پرداخته‌اند و بدون این که توضیح خاصی در باره این روایات بدهند، از کنار آنها گذشته‌اند. بنا بر جست و جوی نگارنده، در میان تفاسیر معاصر فقط در تفاسیر اثنی عشری، نمونه و کوثر به توضیح این روایات پرداخته شده است.۳ شاید بتوان گفت که نگاه فقهی به این روایات باعث عدم پرداختن به این موضوع در تفاسیر شده است.
2. مآخذ اهل سنت
آنچه در این باره در منابع روایی عامه نقل شده، مجموعه احادیثی است که در بردارنده موضوعات پس و پیش روایات نقل شده نزد شیعه است و در هیچ یک از آنها عبارتی دالّ بر منع آموزش سوره یوسف به زنان وجود ندارد. این روایات در خصوص آموزش ریسندگی به زنان، تعلیم سوره نور، منع از آموزش نوشتن و پرهیز از سکونت زنان در طبقات فوقانی منازل است که در منابعی نظیر المستدرک حاکم نیشابوری،۴ المعجم الأوسط حاکم طبرانی،۵ فیض القدیر مناوی۶ و تاریخ بغداد خطیب بغدادی۷ ذکر گردیده است.
1.. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۱۹۴. متن روایت چنین است: «روی الحاکم أبوعبدالله فی الصحیح بالإسناد عن عائشة، قالت: قال رسول الله صلی الله علیه وآله : لا تنزلوهن الغرف و لا تعلموهن الکتابة و علموهن المغزل و سورة النور یعنی النساء». این روایت در منابع اهل سنت، چه تفسیری و چه حدیثی، نقل شده است؛ از جمله: ثعلبی در الکشف و البیان (ج۷، ص۶۲)، میبدی در کشف الاسرار (ج۶، ص۴۸۱) و گنابادی در بیان السعاده (ج۳، ص۱۰۶) این روایت را نقل کرده‌اند.
2.. البرهان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۵۳؛ تفسیر نور الثقلین، ج۲، ص۴۰۸؛ ج۳، ص۵۶۸؛ تفسیر الصافی، ج۳، ص۵۵.
3.. تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۹۷؛ تفسیر اثنا عشری، ج۶، ص۱۶۴؛ تفسیر کوثر، ج۵، ص۳۳۴- ۳۳۵.
4.. المستدرک للصحیحین، ج۲، ص۳۹۶.
5.. المعجم الأوسط، ج۶، ص۳۴.
6.. فیض القدیر، ج۳، ص۶۵۱.
7.. تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۲۲۷.
