ارزیابی سندی روایات
ارزیابی سندی روایات شیعه
با بررسی راویان روایات منقول در کتب شیعه، به دست می‌آید که مجموعه این روایات، در نهایت به یکی از سه طریق زیر ختم گردیده است:
الف. روایت امام علی علیه السلام ؛
ب. روایت جابر بن یزید جعفی از امام باقر علیه السلام ؛
ج. روایت سکونی از امام صادق علیه السلام به دو طریق نوفلی و فضالة بن ایوب.
برای ارزیابی بیشتر موضوع لازم است به بررسی هر یک از اسناد مذکور در مصادر روایی شیعه بپردازیم:
سند روایت شماره یک، از جمله اسناد ضعیف بوده و سبب ضعفش، نخست در مرفوع۱ بودن آن و دیگری وجود سهل بن زیاد در سند روایت است که مورد تضعیف رجالیان واقع شده است.۲
علامه مجلسی در ارزیابی خود، از سند این روایت، حکم به ضعف سند روایت داده و آن را «ضعیف علی المشهور» خوانده است.۳
روایت شماره دو دارای ضعف سند است. این ضعف، از سویی مربوط به «ابیه»، یعنی محمد بن جمهور عمی است که علمای رجال او را از جهت عقیده و نقل حدیث به شدت تضعیف کرده‌اند.۴ از سوی دیگر، در این سند سکونی وجود دارد. نجاشی۵ و شیخ طوسی۶ در باره مذهب سکونی سکوت کرده و مطلبی را در باره جرح و تعدیل وی متذکر نشده‌اند. در مقابل، برقی،۷ علامه حلی،۸ ابن داود۹ و ابن ادریس حلی۱۰
1.. روایتی که از وسط یا انتهای سند آن نام یک یا چند روای حذف افتاده باشد و در آن به لفظ «رفع» تصریح شده باشد (دراسات فی علم الدرایة، ص۳۶).
2.. رجال النجاشی، ص۱۸۵؛ فهرست الطوسی، ص۲۲۸؛ رجال ابن الغضائری، ص۵۹، ۶۶؛ رجال الکشی، ص۵۶۶.
3.. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲۰، ص۳۳۲.
4.. رجال النجاشی، ص۳۳۷؛ رجال الطوسی، ص۳۶۴؛ فهرست الطوسیص۴۱۳؛ رجال ابن الغضائری، ص۹۲.
5.. رجال نجاشی، ص۲۶.
6.. فهرست الطوسی، ص۳۳.
7.. رجال برقی، ج۱، ص۲۸.
8..رجال العلامة الحلی، ج۱، ص۱۹۹.
9.. رجال ابن داود، ج۱، ص۴۲۶.
10.. السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات)، ج۳، ص۲۸۹.
