پژوهشی در باره احادیث نهی کننده از تعلیم سوره یوسف به زنان - صفحه 62

است. درنگ در متون روایات مورد بحث، ما را به ناسازگاری ظاهر این دست روایات با اموری چند رهنمون می‌سازد:

عرضه روایات نهی از تعلیم سوره یوسف بر آیات قرآن

قرآن کریم که کتاب هدایت همه انسان‌ها بوده۱ و مجموعه فرو فرستاده خود را «احسن الحدیث»۲ خوانده است، آیات آن را به طور مطلق، با اوصافی چون مبارک،۳ نور،۴ مبین،۵ خیر،۶ تذکره،۷ ذی الذکر،۸ شفا و رحمت۹ توصیف کرده است. طبیعی است هر کس به اندازه‏ای که با قرآن مانوس است و به آن عمل می‏کند، بهره خود را از هدایت و برکت آن می‌برد و در این مسأله، فرقی بین زن و مرد یا بین سوره یوسف با دیگر سوره‏ها نیست.

اساس فلسفه نزول قرآن کریم، بعد هدایت‌گری آن است. چگونه ممکن است یک سوره از این مجموعه عظیم آسمانی بُعد هدایت‌گری‌اش را نسبت به گروهی خاص از مؤمنان از دست بدهد، بلکه نقش فتنه‌گری را ایفا کند؟۱۰

مجموعه آیات تدبر در قرآن کریم،۱۱ فرمانی همگانی به عموم انسان‌ها، نه گروهی از ایشان، است که در همه آیات قرآن کریم و نه در بخشی از آن، تدبر و تأمل کنند.

همچنین داستان حضرت یوسف _ که در صدر سوره یوسف بهترین قصه‌ها۱۲ معرفی شده است _ در پایان سوره نیز به طور عام عبرتی برای خردمندان و هدایت و رحمت برای ایمان آورندگان۱۳ توصیف شده است. این دو ویژگی مذکور در صدر و ذیل سوره مبارکه

1.. «شهرُ رَمَضَانَ الَّذی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْءَانُ هُدی لِّلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدی‏ وَ الْفُرْقَانِ» (سوره بقره، آیه ۱۸۵).

2.. «اللهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا» (سوره زمر، آیه ۲۳).

3.. «وَ هَذَا کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَک‏» (سوره انعام، آیه ۹۲).

4..«قَدْ جَاءَکُم مِّنَ اللهِ نُورٌ وَ کِتَابٌ مُّبِین» (سوره مائده، آیه ۱۵).

5.. همان.

6.. «قِیلَ لِلَّذِینَ اتَّقَوْاْ مَا ذَا أَنزَلَ رَبُّکُمْ قَالُواْ خَیراً» (سوره نحل، آیه ۳۰).

7.. «کلاَ إِنهَّا تَذْکِرَةٌ. فَمَن شَاءَ ذَکَرَه» (سوره عبس، آیه ۱۱- ۱۲).

8.. «ص وَ الْقُرْءَانِ ذی الذِّکْر» (سوره ص، آیه ۱).

9.. «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً» (سوره اسراء، آیه ۸۲).

10.. اشاره به روایت نقل شده از حضرت علی علیه السلام : « لَاتُعَلِّمُوا نِسَاءَکُمْ سُورَةَ یُوسُفَ‏ وَ لَا تُقْرِءُوهُنَّ إِیَّاهَا فَإِنَّ فِیهَا الْفِتَنَ..» .

11.. سوره محمد، آیه ۲۴؛ سوره نساء، آیه ۸۲.

12.. «نحن نَقُصُّ عَلَیْکَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ هَذَا الْقُرْءَان» (سوره یوسف، آیه ۳).

13.. سوره یوسف، آیه ۱۱۱.

صفحه از 76