پژوهشی در باره احادیث نهی کننده از تعلیم سوره یوسف به زنان - صفحه 63

نشان‌گر عنایت ویژه به این داستان و توجه دادن مخاطب به بهره‌مندی از عبرت‌ها و نکات تربیتی این سوره است؛ضمن آن که محتوای کلی سوره یوسف دعوت به تقوا و حفظ پاکدامنی است که با نهی از تعلیم سوره به زنان سازگاری ندارد. از این رو، استثنای زنان از تعلیم این سوره _ که نیمی از جامعه هدف قرآن هستند _ با آیات قرآن مخالف می‌نماید.

همچنین، ظاهر ادعای موجود در روایات مورد بحث با روح قرآن کریم و فلسفه نزول آن ناسازگار است. حتی اگر معتقد شویم که آیات عام و مطلق قرآن با روایات تخصیص و تقیید زده می‌شوند، ولی روایات، در این مورد، تاب تخصیص و تقیید آیات را ندارند؛ زیرا همچنان که گذشت تمامی روایات نهی از نظر سند ضعیف هستند.

ناسازگاری با روایات

1. ناسازواری با روایات خاص

الف. ناسازگاری با سیره پیامبر صلی الله علیه وآله

چنانچه نهی از تعلیم سوره یوسف به زنان وجود داشت، پیامبر در رفتار خود هم از آن نهی می‌فرمود؛ در حالی که روایتی وجود دارد که بیان‌گر استشهاد عایشه به سوره یوسف است. اگر چه شاید تلاوت سوره را با تعلیم آن متفاوت بدانیم، ولی مجموعه روایاتی که استشهاد عایشه به این سوره را نقل می‌کند، نشان می‌دهد که عایشه این سوره را تعلیم گرفته است و در استفاده از آیات آن برای اثبات ادعای خود توانمند است و پیامبر هم برداشت وی را تخطئه نکرده است.

بر اساس این روایات، عایشه در مقام دفاع و تبرئه خود از اتهامی که بر او وارد کرده بودند (اشاره به ماجرای افک)، در کلام خود بالبداهه آیاتی از سوره یوسف اقتباس کرده و آنها را می‌خوانده است. بنا بر این، تقریر پیامبر و تأیید ایشان در باره جواز تلاوت سوره یوسف توسط زنان به دست می‌آید.۱

ب. ناسازگاری با روایات فضیلت تلاوت سوره یوسف

در باره فضیلت تلاوت سوره یوسف روایاتی وارد شده است که تأکید و تشویق نسبت به تلاوت و تعلیم این سوره را نسبت به همه افراد، اعم از زن و مرد دارد. بنا بر این، میان روایات منع تعلیم سوره یوسف به زنان و اطلاق و عموم روایات فضیلت و استحباب تلاوت

1.. صحیح البخاری، ج۵، ص۲۱۶.

صفحه از 76