البته با ادبیات روانشناسی معاصر ارائه دهد که در آن، جایگاه تمام اعضای خانواده مشخص باشد و به تبیین علمی و عقلی آن بپردازد.
مقدمه
بحث سلسله مراتب در خانواده، در آیات و روایات، تحت عناوینی مانند قوامیت، سرپرستی، اطاعت، مسؤولیت، و غیره وارد شده است که هر کدام به صورت مستقیم و یا ضمنی نشان‌دهنده جایگاه اعضای خانواده است. می‌توان گفت که از میان آیات قرآن، آیه 34 سوره نساء صریح‌ترین آیه در باره موضوع این پژوهش است؛ البته آیات دیگری مانند آیه ششم از سوره تحریم و برخی آیات دیگر نیز به صورت ضمنی به بحث جایگاه اعضا در خانواده اشاره دارد که می‌توان از آنها به صورت مؤید استفاده کرد. همچنین، روایات متعددی در باب خانواده و مسائل آن از پیامبر و ائمه معصوم علیهم السلام وارد شده است که بخشی از این روایات، به صورت‌های مختلف، به جایگاه اعضای خانواده تصریح یا اشاره دارد.
الف.آیات
آیه سی و چهارم سوره نساء
یکی از آیات قرآن شریف _ که به جایگاه اعضای خانواده اشاره کرده است _ آیه 34 سوره نساء است:
«الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلی النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ فَالصَّالِحاتُ قانِتاتٌ حافِظاتٌ لِلْغَیْبِ بِما حَفِظَ اللَّهُ وَ اللاَّتی تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبیلاً إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیًّا کَبیراً».
در این آیه، جایگاه اول خانواده به مرد داده شده است و شواهد متعددی در آیه وجود دارد که چنین برداشتی از آیه را تأیید می‌کند.
مفسران برای واژه «قوّامون» معانی متعددی ذکر کرده‌اند، که می‌توان آنها را در دو دسته قرار داد: اول، معانی که دال بر سرپرستی و حکومت و سلطه است؛ مانند «سرپرست»،۱
1.. تفسیر علیین، ص۸۴؛ حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، ج۲، ص۴۱.
