(2) پشیمانی از اطاعت از زن،۱ (3) وجود خیر در مخالفت با زنان،۲ (4) دستور به عدم اطاعت از زن و عدم تدبیر خانواده توسط زن۳ و (5) مورد لعن بودن مرد مطیع زن،۴ همگی دال بر نفی مدیریت و جایگاه برتر زن در خانواده است.
مسؤولیت مردان در قبال همسر
(6) اسیر دانستن زن و فرزند در دست مرد و دستور به رسیدگی به اسیران،۵ (7) دستور به ضایع نکردن و تباه نکردن همسر،۶ (8) دستور به اصلاح رابطه با زن؛ چرا که مرد مسلط بر زن و قیم او است،۷ (9) گل بهاری دانستن زن و دستور به عدم واگذاری امور سنگین به او،۸ تصریح به مسؤولیت مرد در قبال همسرش و جایگاه متناسب این مسؤولیت دارد. همچنین اصطلاحاتی مانند «مَلَّکَهُ نَاصِیَتَهَا»، «فَلَا یُضَیِّعْهَا»، «لَا تُمَلِّکِ» و به کار بردن واژه «اسیر» برای همسر و فرزندان، نشان از جایگاه برتر مرد در خانواده دارد؛ چرا که از یک سو، اسیر از خودش اختیاری ندارد و از سوی دیگر، نمیتوان مسؤولیت بدون جایگاه را به مرد واگذار نمود. سپس انجام وظایف و تکالیف نسبت به زیر دستان را از او خواست.
روایات حقوق
روایاتی که به حقوق متقابل زن و شوهر پرداخته است، برای بیان حقوق مرد بر گردن زن، (10) بیشتر به مسأله اطاعت زن از مرد و اجازه گرفتن زن در انجام امور (حتی اموری غیر از مسأله خروج از خانه و مسائل جنسی) میپردازد و میگوید افرادی که بزرگترین حق را بر گردن مرد دارند، والدین او هستند و فردی که بزرگترین حق را بر گردن زن دارد، شوهر اوست۹ و برای بیان حقوق زن بر گردن مرد، (11) غالباً به حقوقی مانند نرمخویی،
1.. همان، ج۵، ص۵۱۷، ح۴.
2.. همان، ج۵، ص۵۱۸، ح۹.
3.. من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۵۵۵، ح۴۹۰۰.
4.. الکافی، ج۵، ص۵۱۸، ح۱۰.
5.. همان، ج۴، ص۱۱، ح۳.
6.. همان، ج۵، ص۵۱۰، ح۲.
7.. من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۴۳، ح۴۵۳۷: «رَحِمَ اللهُ عَبْداً أَحْسَنَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ زَوْجَتِهِ، فَإِنَّ اللهَ _ عَزَّ وَ جَلَّ _ قَدْ مَلَّکَهُ نَاصِیَتَهَا وَ جَعَلَهُ الْقَیِّمَ عَلَیْهَا».
8.. الکافی، ج۵، ص۵۱۰، ح۳: «لَا تُمَلِّکِ الْمَرْأَةَ مِنَ الْأَمْرِ مَا یُجَاوِزُ نَفْسَهَا...» .
9.. همان، ج۵، ص۵۰۷، ح۱: «تُطِیعُهُ وَ لَا تَعْصِیهِ وَ لَا تَتَصَدَّقُ مِنْ بَیْتِهِ بِشَیْءٍ إِلَّا بِإِذْنِهِ وَ لَا تَصُومُ تَطَوُّعاً إِلَّا بِإِذْنِهِ وَ لَا تَمْنَعُهُ نَفْسَهَا وَ إِنْ کَانَتْ عَلی ظَهْرِ قَتَبٍ وَ لَا تَخْرُجُ مِنْ بَیْتِهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَإِنْ خَرَجَتْ بِغَیْرِ إِذْنِهِ لَعَنَتْهَا مَلَائِکَةُ السَّمَاءِ وَ مَلَائِکَةُ الْأَرْضِ وَ مَلَائِکَةُ الْغَضَبِ وَ مَلَائِکَةُ الرَّحْمَةِ حَتی تَرْجِعَ إِلی بَیْتِهَا فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وآله مَنْ أَعْظَمُ النَّاسِ حَقّاً عَلی الرَّجُلِ قَالَ وَالِدَاهُ قَالَتْ فَمَنْ أَعْظَمُ النَّاسِ حَقّاً عَلی الْمَرْأَةِ قَالَ زَوْجُهَاً».