بررسی دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال - صفحه 106

دلیل آورده‌اند و هر روایتی که مشهور به آن عمل نکردند، نزد آنان مردود است؛ اگر چه صحیح السند باشد _ و نیز مسلک جمعی از اخباریان _ که قایل به قطعیت کتب اربعه هستند _ احتیاجی به مراجعه به علم رجال نمی‌بینند، مگر در مواردی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.۱ وحید بهبهانی می‌گوید:

اخباریان حاجت به علم رجال را رد کرده‌اند؛ از آن رو که قایل به قطعی الصدور بودن احادیث هستند.۲

_ موضع نفی و رد علم رجال: برخی بر این باورند که علم رجال علم منکری است، چرا که در آن به ترجمه افراد و ذکر عیوب آنان می‌پردازد و آنان را رسوا می‌سازد؛ در حالی که بر اساس قرآن و روایات از تجسس در احوال مردم نهی شده‌ایم.۳

_ با تتبع در آثار اخباریان، در می‌یابیم که آنان به طور مطلق منکر علم رجال نشده‌اند، بلکه آثار آنان، نشان‌گر اطلاعات بالای رجالی ایشان است، و در این زمینه دارای آثار متعددی نیز هستند.

نقش دانش رجال از دیدگاه اخباریان

بحث‌های رجالی از قدیم مطرح بوده، ولی از حیث مضمون و طریقه بحث مختلف بوده است و بعدها به ضرورت، بحث‌ها از شمول و گستردگی بیشتری برخوردار شده است.۴ بنا بر این، علمای امامیه، از همان ابتدا به علم رجال به عنوان شاخصی مهم در ارزیابی روایات اهمیت داده‌اند؛ اما آنچه مشهور است، بی‌مهری اخباریان و انکار نیاز به علم رجال از سوی آنان است.

با جست و جو در آثار اخباریان در می‌یابیم که آنان به طور مطلق منکر علم رجال نشده‌اند و آثار آنان نشان‌گر اطلاعات بالای رجالی ایشان است؛ حتی آنان یکی از قراین اعتبار حدیث را وثاقت راویان سلسله سند می‌دانند.

در حقیقت، اخباریان سبک نوینی را در رجال و بررسی حدیث بر اساس وثاقت راوی پی ریختند؛ زیرا در حکم به وثاقت راوی تنها به نصوص رجالی اکتفا نکرده و

1.. بحوث فی فقه الرجال، ص۵۲.

2.. الفوائد الرجالیة، ص۲.

3.. تنقیح المقال، ص۹.

4.. ر.ک: بحوث فی فقه الرجال، ص۵۲ و ص۲۴.

صفحه از 125