بررسی دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال - صفحه 110

سندی احادیث، به شیوه متأخران، به دلایلی بها داده است؛ ولی وی همچنان بر مسلک اخباری خویش اصرار ورزیده و چنین می‌گوید:

جمعی از متأخرین به سبب عدم تتبع، حکم به ضعف بسیاری از اخبار کرده‌اند؛ با آن که محمد بن یعقوب _ رضی الله عنه _ خود یادآور شده که اخبار کافی آثار صحیح است و ابن بابویه نیز حکم به صحت این اخبار نموده و هیچ دغدغه‌ای نیست که حکم به صحت ایشان بهتر از حکم به صحت متاخرین است.۱

عبدالنبی کاظمی در این باره می‌نویسد:

پوشیده نماند که بعضی از عالمان اخباری، خلاف بحرانی برای علم رجال احترام قایل هستند که از جمله آنها، عمل شیخ حرعاملی در وسائل الشیعة و مجلسی در مرآة العقول و عمل فیض کاشانی در الوافی نیز چنین است.۲

نمونه‌هایی از فعالیت‌های رجالی اخباریان

همان گونه که ذکر شد، اخباریان علم رجال را به طور مطلق نفی نکرده، بلکه دارای کوشش‌های رجالی نیز بوده‌اند که برخی از این فعالیت‌ها به قرار زیر است:

_ دقت‌های رجالی در سند و طریق روایت

باید توجه داشت که شیخ صدوق به عنوان یک محدث، به نقش سند در ارزش‌گذاری یک روایت کاملاً واقف بوده است. دقت‌های رجالی وی از آن رو در خور توجه است که اخباریانی از جمله استر آبادی از وی به عنوان رئیس اخباریان یاد می‌کند.۳

اخباریان به اسناد حدیث به عنوان معیاری مهم در ارزیابی آن اهتمام ورزیده و بر این اساس فتوا می‌دادند؛ چنان که مرحوم مجلسی به نقل از شیخ صدوق در بیان علت حذف اسانید در کتاب من لا یحضره الفقیه می‌گوید:

اسانید اخبار را حذف کردم، با وجود گفته قال الصادق علیه السلام و قال الباقر علیه السلام ، تا مبادا طرق او و سند او موجب زیادت حجم کتاب شود و

1.. روضة المتقین، ج۱۴، ص۱۵۶.

2.. تکملة الرجال، ج۱، ص۲۸.

3.. الفوائد المدنیة، ص۱۵۶.

صفحه از 125