بررسی دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال - صفحه 112

حکم می‌کند.

_ تألیف کتاب‌های رجالی

آثار رجالی اخباریان نشان دهنده توجه ویژه آنان به علم رجال است. اگر محدثان را نیز از اخباریان قدیم به حساب آوریم، می‌توان کتاب‌های رجالی آنان را چنین برشمرد:

_ الرجال، اثر محمد بن یعقوب کلینی،۱

_ مشیخه من لا یحضره الفقیه، الرجال و المصابیح هر سه اثر شیخ صدوق،۲

_ معرفة الصحابه، الرجال و خاتمة وسائل الشیعة اثر شیخ حر عاملی،۳

_ طبقات الرواة و شرح مشیخه من لا یحضره الفقیه اثر محمد تقی مجلسی،۴

_ الرجال اثر محمد باقر مجلسی و حاشیه بر نقد الرجال اثر سید نعمة الله جزایری،

_ صحیفة اهل الصفا اثر محمد بن عبد النبی اخباری، معروف به میرزا محمد اخباری (م1232ق) که از آخرین فقهای مکتب اخباری‌گری به شمار می‌آید.

او کتابی در علم رجال دارد که وحید بهبهانی آن را شرح کرده است. نگارنده نسخه خطی آن را _ که در کتابخانه آستان قدس به شماره (ع320) نگه‌داری می‌شود _ دیده است.

میرزا محمد اخباری در این کتاب هم به علم تراجم و هم به دانش رجال پرداخته است. این کتاب پر از نکات رجالی است.

دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال

_ بررسی سندی روایات در هنگام تعارض

یکی از راه‌های رفع تعارض روایات مراجعه به اخباری است که به اخبار علاجیه مشهورند. از جمله این اخبار، مقبوله عمر بن حنظله است که در آن، امام علیه السلام در پاسخ سؤال فردی که در باره حکم دو روایت متعارض سؤال کرده، می فرمایند:

الحکم ما حکم به أعدلهما و أفقههما و أصدقهما فی الحدیث ...؛

حکم بر اساس آن حدیثی است که راویان آن عادل‌تر، فقیه‌تر و راستگوتر در نقل

1.. الذریعة، ج ۱۰، ص۱۰۳.

2.. همان، ج ۸، ص۸۳.

3.. همان، ج ۱۰، ص۱۴۴.

4.. همان، ص۱۰۱.

صفحه از 125