بررسی دلایل رویکرد اخباریان به علم رجال - صفحه 117

کتاب‌هایی را که شیخ صدوق اختیار نموده، در میان محدثین بسیار مشهور بوده است؛ به گونه‌ای که انتساب آن به مصنفین و راویان قطعی بوده و با تواتر ثابت شده است. نقل سند به آن کتاب‌ها، فقط به خاطر تیمن و تبرک بوده، و ضرورتی در نقل آن اسناد وجود نداشته است.۱

وی اذعان دارد که ذکر سند از طرف قدما برای تیمن و تبرک بوده است و بی شک، اخبار کتب اربعه از اصولی برگرفته شده است که شهرت آنها مانند خورشید نیمروز است.۲

شیخ حرعاملی نیز در جواب کسی که می‌پرسد، چرا قدما هنگامی که ازیک اصل، روایت می‌کنند، واسطه‌ها را ذکر می‌کنند؟ چنین پاسخ می‌دهد:

ذکر واسطه برای تبرک به اتصال سلسله سند است.۳

_ دستیابی به قراین صدور حدیث از معصوم علیه السلام

اخباریان یکی از راه‌های اثبات روایات را تواتر و نیز ثقه بودن راوی می‌دانند. از دیدگاه آنان، توجه به سند احادیث هم به سهم خود می‌توانسته در اعتماد سازی بیشتر نسبت به احادیث کمک نماید.

محمد امین استرآبادی قراینی را که به صدور حدیث از معصوم دلالت دارد، چنین بر می‌شمرد که راوی ثقه باشد و یا این که از اصحاب اجماع باشد.۴ البته وی اذعان دارد که تمییز راوی ثقه از غیر ثقه توسط قدما _ که مطلع‌تر از احوال رجال بوده‌اند _ صورت گرفته است.۵

شیخ حر عاملی در این باره در کتاب أمل الآمل می‌گوید:

سزاوار است که به بررسی و شناخت رجال و راویان بپردازیم؛ هر چند که قراین بسیاری دال بر صحت احادیث و ثبوت روایات است، اما در عین حال، ثقه بودن راوی قرینه واضحی برای صحت حدیث است و شرایط تواتر را محقق می‌سازد.۶

1.. روضة المتقین، ج۱، ص۲۹.

2.. همان، ج۱۴، ص۱۳.

3.. وسائل الشیعة، ج۳۰، ص۲۵۸.

4.. الفوائد المدنیة، ص۱۷۸.

5.. همان، ص ۱۷۵.

6.. أمل الآمل، ج۱، ص۵.

صفحه از 125