پژوهشی در شیوه حدیث‌گزاری تفسیر پرتوی از قرآن
ابوالفضل خوش‌منش۱
چکیده
بُعد قرآنی و حدیثی شخصیت‌های بازگشت به قرآن و بیداری اسلامی، از جمله آیة‌الله طالقانی در دو سده اخیر، امری در خور توجه است. آیة‌الله طالقانی چهره‌ای شاخص در مبارزات فرهنگی و سیاسی سال‌های قبل از انقلاب اسلامی است. مقاله حاضر در باره شیوه او در زمینه نحوه تعامل با اخبار و روایات در تفسیر پرتوی از قرآن و دیگر آثارش سخن می‌گوید. از جمله نقاط قوت شیوه طالقانی، ذکر روایات حاوی تفصیل ومصادیق احکام فقهی، التفات او به جانب اجتماعی در امر حدیث‌گزاری، کوشش او در جمع بین مصادیق روایی مختلف در ذیل آیات، نگاه تطبیقی و بین‌الادیانی و موضع او در برابر «اسرائیلیات» را می‌توان ذکر کرد و از جمله نقاط محل تأمل می‌توان به نوع نگاه به او قرائات مختلف قرآن، نحوه مواجهه او با برخی داستان‌ها و ذکر برخی روایات بدون منبع را برشمرد.
کلید واژ‌ه‌ها: آیة‌الله طالقانی، تفسیر قرآن، حدیث‌گزاری، پرتوی از قرآن.
مقدمه
تفسیر پرتوی از قرآن، تفسیری با رویکرد اجتماعی است که در مقطعی حساس۲ با احساس مسئولیت بالا نسبت به مسائل ایران و جامعه اسلامی ایران و جهان اسلام تدوین شده است. مؤلفه‌های مختلف این تفسیر، از جمله عنصر حدیث‌گزاری، از گزینش و گزارش حدیث گرفته تا تحلیل آنها در آن تابع رویکرد اجتماعی تفسیر است.
1.. استادیار دانشگاه تهران (khoshmanesh@ut.ac.ir).
2.. خود او در این باره می‌نویسد: «در روزهایی که فتنه و آشوب، سرزمین‌های مسلمانان را فراگرفته و ایام عید قربان و غدیر ۱۳۸۸ و پایان سال شمسی ۱۳۴۷ نوشتن جزء آخر آن پایان یافت» (پرتوی از قرآن، ج۱، ص۲ و قسمت دوم جزء سی‌ام، ص۳۱۹).
